Dereń jadalny

Dereń jadalny

1 komentarzy

Poszukując ciekawych roślin do naszego ogrodu, najczęściej skupiamy się na tych pięknie kwitnących lub posiadających oryginalną barwę liści. Czasami warto jednak sięgnąć po coś nowego, czego nie spotyka się na co dzień, spacerując pomiędzy zielonymi zakątkami. Takim właśnie rozwiązaniem może być dereń jadalny, którego drobne kwiaty posiadają dużo mniejsze walory dekoracyjne w porównaniu do czerwonych owoców, wspaniale kontrastujących z zielenią jego liści. Dodatkowo są one jadalne i pomimo cierpkiego smaku, znalazły już kilka zastosowań w sztuce kulinarnej. Jeżeli roślina ta chociaż trochę nas zaciekawiła, warto zapoznać się z nią dokładniej.

Dereń jadalny - opis rośliny

W zależności od sposobu w jaki poprowadzimy tę roślinę, może ona przybierać formę krzewu, dorastającego do około 3 - 4 metrów wysokości lub drzewa, sięgającego nawet do 7 metrów ponad poziom terenu. Na dość mocno porozgałęzianych konarach i gałęziach pojawiają się naprzeciwległe, zielone, jajowato-eliptyczne liście, w których bardzo wyraźnie zaznaczone jest unerwienie. Jeszcze przed ich pełnym rozwojem, na przełomie marca i kwietnia pojawiają się żółte, bardzo niepozorne kwiaty. Każdy z nich posiada równo rozłożone cztery płatki, cztery pręciki oraz jeden, centralnie umieszczony słupek. Zebrane są w kuliste baldachy. Po przekwitnieniu dereń jadalny pokrywa się czerwonymi, wydłużonymi owocami, które można spożywać bezpośrednio lub po przetworzeniu.



Warunki uprawy

Na miejsce uprawy derenia jadalnego warto wybrać stanowisko słoneczne lub w delikatnym półcieniu. Gleba nie ma większego znaczenia, chociaż zdecydowanie lepsze efekty uzyskuje się w ziemi próchniczo-wapiennej lub gliniasto-wapiennej i lekkiej. Bez problemu może być sadzony w pobliżu dróg, ponieważ jest bardzo odporny na zanieczyszczenia. Ze względu na rozmiary rośliny, powinniśmy zachować minimalne odstępy około 3 - 4 metry pomiędzy kolejnymi okazami, aby nie rywalizowały między sobą o wodę. Sadzone w rzędzie i prowadzone na krzewy mogą tworzyć dość ciekawe, wysokie żywopłoty. Na stanowisku docelowym umieszczamy go wiosną lub na przełomie października i listopada. Dobrze się zastanówmy przed jego posadzeniem, ponieważ roślina bardzo nie lub przesadzania, a gdy się ukorzeni może przetrwać w jednym miejscu nawet dużo ponad sto lat. Jesienią liście zmieniają kolor i opadają na zimę.

Dereń jadalny - owoce

Dereń jadalny - owoce

Zabiegi pielęgnacyjne

Jeżeli dobrze dobraliśmy miejsce uprawy, gatunek ten nie powinien sprawić nam większych kłopotów, a zabiegi pielęgnacyjne ograniczą się do minimum. Podlewanie nie jest konieczne, gdyż wytrzyma nawet przejściowe susze. Warto jednak utrzymać średnią wilgotność gleby. Nawożenie również nie jest wymagane, a jeżeli chcemy wzmocnić naszą roślinę, możemy pokusić się jedynie o przekompostowany obornik, najlepiej koński lub owczy. Zabieg przycinania wykonujemy latem i tylko po to, aby nadać dereniowi odpowiednią formę. Nie musimy przygotowywać go na zimę, gdyż bez większych uszczerbków na zdrowiu spokojnie przetrwa nawet największe mrozy.

Dereń jadalny - kwiaty

Dereń jadalny - kwiaty

Rozmnażanie

Najmniej korzystną metodą rozmnażania derenia jadalnego jest wysiew nasion. Konieczne jest ich stratyfikowanie, a na wzejście możemy poczekać nawet kilka lat. Dodatkowo przez pierwsze 5 lat uprawy sadzonek z tego źródła możemy zapomnieć o owocowaniu. Drugą metodą jest uzyskiwanie sadzonek pędowych, czyli ukorzenianie uciętych z rośliny matecznej gałązek. Dla przyspieszenia efektu możemy użyć ukorzeniacza. Często spotykana jest również okulizacja, czyli przeszczepienie pąka liściowego na tak zwaną podkładkę. Rzadziej młode rośliny uzyskuje się poprzez odkłady.

Dereń jadalny - owoce

Dereń jadalny - owoce

Owoce derenia jadalnego

Dojrzałe owoce derenia jadalnego mają czerwony kolor. Niektóre mogą być jaśniejsze, inne ciemniejsze, czasami nawet bordowe. Wielkość również nie zawsze jest taka sama, a bardzo dużo zależy od zastosowanej odmiany. W środku zawierają pestkę, która stanowi bardzo dużą ich część. W momencie, kiedy nadają się do jedzenia powinny być raczej miękkie. Pierwsze zbiory przeprowadzamy późnym latem. Zbieramy te sztuki, które wydają się dojrzałe, a także te, które opadły już na ziemię. Wykorzystujemy je od razu, albo przechowujemy maksymalnie przez kilka dni w chłodnym pomieszczeniu. W smaku mogą być cierpkie i posiadać trochę goryczki, ale lepsze odmiany zwierają również dużo słodyczy. Są lekko kwaśne.

Dereń jadalny - owoce

Dereń jadalny - owoce

Zastosowanie owoców

Dereń jadalny znany jest przede wszystkim z nalewek, które przygotowywane są na jego bazie. Do tego celu wykorzystujemy owoce jak najbardziej dojrzałe, a nawet przemrożone przez jesienne przymrozki. Na jeden ich kilogram dodajemy również garść suszonych jagód, 800 gram cukru i litr 70% spirytusu. Bardzo dokładnie je myjemy, a zepsute sztuki wyrzucamy. Wsypujemy do dużego słoika, zalewamy alkoholem i zakręcamy. Ustawiamy na miesiąc w ciepłym miejscu. Przynajmniej trzy razy w tygodniu dobrze zamieszajmy słojem. Po tym czasie zlewamy ciecz i przenosimy ją do piwnicy, natomiast pozostałe owoce zasypujemy cukrem i ponownie czekamy około miesiąca, mieszając co kilka dni. Powinien powstać syrop, który wydobywamy i dodajemy do wcześniej uzyskanego alkoholu. Po tygodniu zlewamy znad osadu, a pozostałość filtrujemy. Po roku leżakownia nalewka powinna być gotowa. Jej smak zaskoczy nawet największych smakoszy domowych alkoholi.


Innym zastosowaniem owoców są dżemy. Niestety w tym przypadku jesteśmy zmuszeni dodawać cukier żelujący lub mieszać z gatunkami zawierającymi więcej pektyny. Z tego właśnie powodu dereń jadalny lepiej nadaje się do marmolad i soków.

Dereń jadalny - pokrój

Dereń jadalny - pokrój

Dereń jadalny jest rośliną, która nie tylko będzie wspaniale prezentowała się w naszym ogrodzie, ale również nie sprawi nam zbyt dużo kłopotów. Dodatkowo obdarzy nas swoimi owocami, które możemy zjeść bezpośrednio z krzewu lub przygotować z nich przepyszne nalewki oraz przetwory. Jeżeli jesteśmy zwolennikami oryginalnych receptur, właśnie ten gatunek powinien znaleźć się na naszym podwórku, aby co roku móc co nieco z niego sporządzić.

czytaj dalej...

1 komentarzy

  1. Dodał: wieslaw, Tytuł: Choroby derenia

    Gdzie tutaj mowa o chorobach derenia - jak podano w tytule.

Dodaj swój komentarz

Zobacz także

Kategorie

Koniecznie zobacz: