Bluszcz pospolity uprawa, pielęgnacja i rozmnażanie

Bluszcz pospolity uprawa, pielęgnacja i rozmnażanie

Skomentuj artykuł

Występowanie i charakterystyka

Bluszcz pospolity należy do rodziny araliowatych i jest gatunkiem śródziemnomorsko-atlantyckim, zimozielonym i długowiecznym. Są znane odmiany, które dożyły nawet 700 lat. Trwałość tej rośliny wynika z jej niskich wymagań glebowych i klimatycznych. W Polsce występuje we wszystkich typach lasów (przede wszystkim w lasach grądowych, łęgowych i buczynach), gdzie jest objęty ochroną. Bluszcz pospolity występuje również w niemal całej Europie. Na innych kontynentach, m.in. w Stanach Zjednoczonych, Nowej Zelandii, Indiach czy Brazylii jest traktowany jako gatunek inwazyjny.

Charakterystyczne dla bluszczu pospolitego są zielone krzewy o zdrewniałej łodydze. Pnącza rośliny są samoczepne i mają zdolność wspinania się po drzewach, kamieniach, murach za pomocą korzonków przybyszowych. Jeżeli bluszcz nie rośnie wśród obiektów, po których mógłby się wspiąć, płoży się po ziemi. Samochwytne pędy wyrastają do wysokości 30 m, natomiast te przycinane mogą rozrosnąć się jeszcze bardziej.

Bluszcz zakwita po raz pierwszy dopiero po około 8 lat, jednak kwiaty tej rośliny nie są atrakcyjne – mają żółto-zielone gronkobaldachy. Kwitnie od września do października. Owoce dojrzewają wiosną w następnym roku po kwitnieniu, a następnie roznoszone są przez ptaki, takie jak drozd i pliszka.


Stanowisko i gleba

Bluszcz nie ma wysokich wymagań klimatycznych - wzrost rośliny odbywa się w temperaturze minimalnej 13ºC w najcieplejszym miesiącu lata. Ponadto, bluszcz posiada ogromne zdolności przystosowawcze; rośnie dobrze i na stanowisku słonecznym np. na rumowiskach skalnych, i na stanowisku cienistym np. w gęstych, wilgotnych lasach. Kiedy się rozrasta poszukuje zawsze półcienia, dlatego często można go spotkać, porastającego konary drzew. Warto obsadzać bluszcz na ścianach domu, ponieważ okrywa z gęstych liści ogranicza parowanie ciepła w czasie zimy, natomiast latem nie dopuszcza do przegrzania się budynku. Obcowanie bluszczu z murem dziedzińca lub ścianą budynku jest również pożyteczne dla samej rośliny, ponieważ w zimę powinna być osłonięta od wiatru ze względu na jej tendencje do przemarzania.

Bluszcz pospolity

Bluszcz pospolity

Sadzenie i pielęgnacja

Przed sadzeniem bluszczu dobrze jest przygotować glebę za pomocą kompostu lub torfu. Najlepsza pora sadzenia to okres wiosny (maj) albo lata (sierpień). W pierwszy roku wzrostu rośliny nie powinno się zasilać żadnym nawozem, natomiast u starszych okazów ziemię można wzbogacić nawozem wieloskładnikowym w maju i po raz kolejny w lipcu. Jeżeli bluszcz jest sadzony w ciepłych rejonach Polski bądź mamy do czynienia z wyjątkowo suchym latem, należy roślinę regularnie podlewać.


Bluszcze uprawiane w doniczkach i pojemnikach powinno się przesadzać co najmniej co 2 lata w okresie wiosny. Przy przesadzaniu należy zachować ostrożność tak, aby nie naruszyć korzeni rośliny. Bluszcze doniczkowe nie wymagają częstego podlewania.

Ciecie rośliny powinno się odbywać po zakończeniu silnych mrozów, najlepiej w marcu. Usuwa się wtedy przerznięte lub uszkodzone pędy. Można również przyciąć roślinę w celach dekoracyjnych, chociaż mówi się, że bluszcz najpiękniej wygląda naturalnie, nieprzycinany. Oprócz tego warto przycinać stare pędy krótko u dołu w celu przyspieszenia rozrostu.

W czasie mroźnej zimy bluszcz może przemarzać, dlatego należy go okrywać słomą albo igliwiem. Bluszcz również dobrze zimuje, przykryty warstwą śniegu.

Bluszcz pospolity

Bluszcz pospolity

Rozmnażanie

Istnieją różne sposoby rozmnażania bluszczu pospolitego, jednak tym najpopularniejszym jest rozmnażanie przez sadzonki. Sadzonki można pobierać przez długi okres czasu: od wiosny do późnej jesieni. W czasie zimy należy je ukorzeniać w doniczkach z żyzną ziemią próchniczą i już wczesną wiosną można je wystawiać na świeże powietrze, żeby się zahartowały. Po kilku tygodniach hartowania rośliny przesadza się już do gruntu i regularnie nawadnia, żeby się zakorzeniły.

Innym skutecznym sposobem rozmnażania bluszczu jest rozmnażanie poprzez nasiona i rozmnażanie poprzez odkłady. Wysiew nasion lub odkłady najlepiej wykonywać w czasie wiosny. Nasiona wysiewa się wprost do gruntu. Każda z przedstawionych metod rozmnażania bluszczu jest skuteczna, o ile przeprowadzi się ją w odpowiednim czasie i nie zapomni się o nawadnianiu rośliny.

Szkodniki i choroby

Bluszcz pospolity jest rośliną podatną na choroby pasożytnicze i grzybiczne, np. na zarazę bluszczową. Zainfekowane rośliny mają okrągłe ciemne plamy na liściach, po czym żółkną i opadają. Aby powstrzymać chorobę lub rozprzestrzenianie się grzyba, liście należy usunąć i spalić. Można również stosować różne preparaty grzybobójcze, chociaż wykazują one największą skuteczność, zanim jeszcze roślina zostanie zainfekowana.

Bluszcz pospolity

Bluszcz pospolity

Zastosowanie

Bluszcz ma przede wszystkim zastosowanie dekoracyjne. Jego ciemnozielone, lśniące liście doskonale nadają się na ozdobę ścian domu albo na okrycie mało efektownych części budynku. Popularność bluszczu wynika również z jego trwałości i wiecznie zielonych pędów, które mają właściwości dekoracyjne nawet zimą. Ponadto, bluszcz nie ma wysokich wymagań klimatycznych i rośnie doskonale nawet w głębokim cieniu. Można go spotkać w parkach, na ogrodzeniach, dziedzińcach i wewnątrz budynków jako roślina doniczkowa. Jego walory podnosi wielość odmian uprawnych o różnorodnych kształtach, kolorach i wymaganiach.

Oprócz tego bluszcz pospolity znalazł zastosowanie w lecznictwie. Wyciągi z drewna i kory bluszczu są wykorzystywane do leków, mających działanie wykrztuśne, przeciwskurczowe i antygrzybiczne. W kosmetyce wyciągi z bluszczu stanowią składnik preparatów antycellulitowych.

Bluszcz jest rośliną miododajną. Miód bluszczowy ma ciemny kolor i jest bardzo słodki w smaku.

W kulturze bluszcz występuje jako symbol wierności i trwałości życia.

Bluszcz pospolity

Bluszcz pospolity

Niektóre odmiany bluszczu pospolitego

Glacier” – kolor liści jest srebrzysto-zielony o białych obrzeżach.
Goldheart” – liście są drobne, żółto-zielne. Odmiana odporna na silne mrozy.
Hibernica” – Ma duże, zielone liście i charakteryzuje się szybkim wzrostem. Wadą jest słaba odporność na mrozy; w czasie zimy wymaga okrycia.
Minor Marmorata” – Młode liście są drobne i biało-zielone, natomiast starsze okazy utrzymują tylko kolor zielony. Odmiana wytrzymała na mrozy.
Sagittifolia Variegata” – Liście średniej wielkości, klapowane o barwie zielonej z kremowym odcieniem.
Spetchley” – Odmiana miniaturowa, nie przekracza 30 cm wysokości. Liście są drobne, ciemnozielone, przybierają strzałkowy kształt.
Woerneri” – Liście ciemnozielone o grubej teksturze. Charakteryzuje się szybkim wzrostem. Często wykorzystywany jako odmiana płożąca.


Bluszcz pospolity - roślina trująca

Wszystkie części bluszczu są trujące. Szkodliwe działanie bluszczu było już znane w średniowieczu: rośliną obsadzono mury obronne w celu odstraszenia wroga. Spożycie bluszczu może spowodować zatrzymanie oddechu, skurcze, biegunkę, pieczenie w jamie ustnej i gardle, wysypkę oraz odrętwienie.

Pomimo swojego trującego działania, bluszcz jest zjadany przez niektóre gatunki roślinożerców, jednak spożyty przez człowieka, zawsze prowadzi do niepożądanych efektów groźnych dla życia i zdrowia.

Ciekawostka

W niektórych krajach, np. Stanach Zjednoczonych bluszcz pospolity jest traktowany jako roślina inwazyjna. Niektóre odmiany bluszczu mają zdolność do dziczenia, co sprawia, że łatwo się rozprzestrzeniają i są odporne nawet na najbardziej surowe warunki. Takie rozmnażanie się bluszczu jest kłopotliwe dla rozwoju innych roślin, którym bluszcz zabiera składniki mineralne i wodę. Oprócz tego, porośnięte bluszczem drzewo, ma tendencje do obumierania. Jego dolne części są pozbawione przez bluszcz światła, przez co opadają.

Aneta Malinowska

Na podstawie:
Steinbach, Gunter. Drzewa, krzewy: wielka encyklopedia. Warszawa: Muza, 1995.
Metcalfe, Daniel J(2005) „Hedera helix L.” Journal of Ecology,

czytaj dalej...

0 komentarzy

Dodaj swój komentarz

Zobacz także

Kategorie

Koniecznie zobacz: