Bratek polny fiołek trójbarwny

Bratek polny fiołek trójbarwny

Skomentuj artykuł

Bratek polny nazywany inaczej sierotką lub fiołkiem polnym należy do rodziny fiołkowatych. Osiąga wysokość do 0,5 m i wyrasta na silnie ulistnionej, wzniesionej, rozgałęziającej się łodydze. Liście bratka polnego są karbowane, przeciwległe, a ich kształt różni się w zależności od występowania na łodydze: dolne liście są jajowate, natomiast górne – eliptyczne z długimi przylistkami. Kwiaty mają barwę białą, żółtą lub niebieską. Owocem bratka polnego jest jajowata, trójkomorowa torebka. Z dojrzałych owoców wysypują się żółtawe nasiona, które następnie są przenoszone przez mrówki lub inne zwierzęta, dzięki czemu roślina się rozmnaża. Bratek polny kwitnie od czerwca do listopada. Można go łatwo pomylić z fiołkiem trójbarwnym lub bratkiem ogrodowym. Fiołek trójbarwny ma większe kwiaty niż bratek polny, a ich kolor jest bardziej intensywny.

Występowanie, gleba

W Polsce bratek polny jest rośliną pospolitą, jednoroczną i dwuletnią. Pochodzi z zachodniej Syberii, Iranu i Turcji. Od ponad 100 lat powszechnie występuje w całej Europie, gdzie porasta łąki, pola, pastwiska, przydroża i ogrody. Coraz częściej spotykany też na plantacjach gospodarstw zielarskich. Dobrze rośnie na każdej ziemi, jednak lubi przede wszystkim gleby piaszczyste, o kwaśnym odczynie. Źle rośnie na stanowiskach podmokłych.

Uprawa

Przy uprawie bratka polnego na plantacji należy wysiewać nasiona wprost do gruntu na głębokość zaledwie 0,5 cm, w rzędy co 25–40 cm. Przy dobrej pogodzie wschody ukazują się już po 2 tygodniach. Nasiona wyrastających chwastów powinny być regularnie usuwane poprzez pielenie ręczne lub mechaniczne. Zabiegi te należy wykonywać bardzo ostrożnie ze względu na płytkie osadzenie roślin. Najlepiej stosować opielacz, który nie tylko odchwaści glebę, lecz także ją spulchni oraz wmiesza nawóz w strukturę ziemi. Ponadto podłoże, na którym rośnie bratek polny, nie może być zaskorupione, dlatego trzeba je podlewać i spulchniać.


Przy uprawie bratka polnego powinno się unikać stosowania obornika lub gnojownicy. Skuteczne jest natomiast nawożenie mineralne w ilości 25 kg azotu, 50 kg fosforu i 90 kg potasu przed siewem i następnie 25 kg azotu po wschodach.

Bratek polny – fiołek trójbarwny

Bratek polny – fiołek trójbarwny

W ogrodach bratek sprawdzi się do rozsiania na trawniku albo w części ogrodu jako rabata. Można go również uprawiać w pojemnikach. Nasiona wysiewamy w zamkniętych pomieszczeniach na przełomie lutego i marca lub czerwca i lipca. Gleba, w której umieszczamy nasiona, powinna być dobrze wyrobiona i nawodniona, ale nie przelana. Jeżeli przykryjemy nasze sadzonki, wschody pojawią się już po 1 tygodniu. Około 2–3 tygodnie po wykiełkowaniu sadzonek powinno się je pikować, a następnie we wrześniu wysadzić na miejsca stałe w odstępach 25-cm.

Bratek polny – fiołek trójbarwny

Bratek polny – fiołek trójbarwny

Zbiór i suszenie

Bratek polny, także ten uprawiany w ogrodzie, może być zbierany jako ziele. Zbiór roślin powinien odbywać się latem. Bratki zbieramy bez dolnej części łodygi i suszymy je w miejscu niewystawianym na słońce, ale ciepłym i przewiewnym. Ziele nie wydaje żadnego aromatu i ma słodkawy smak. Jeżeli chodzi o plantację bratka polnego, to rośliny powinno się zbierać w czasie pełni kwitnienia. Zbiór można wykonywać za pomocą przyczepy tnąco-zbierającej, kosiarki samobieżnej lub ciągnikowej kosiarki listwowej. Ziele powinno się przechowywać w suszarni o temperaturze 45 st. C. Czas suszenia wynosi od 2 do 8 dni w zależności od metody. Jeżeli plantacja była odpowiednio uprawiana, można zbierać rośliny nawet 3 razy w ciągu roku. Plon na jeden hektar wynosi średnio 3,5 t, jednak ilość zabiorów zależy w dużej mierze od pogody.

Bratek polny – fiołek trójbarwny

Bratek polny – fiołek trójbarwny

Choroby

Szkodniki dość często atakują bratki polne, ale zazwyczaj łatwo się ich pozbyć. Najczęściej występującym szkodnikiem są przędziorki, natomiast chorobą – plamistość z rodzaju Alternaria lub zespół gatunków patogenicznych. Choroby i szkodniki należy zwalczać przeznaczonymi do tego pestycydami i preparatami.


Zastosowanie

Bratek polny ma działanie lecznicze. Zawiera śluz, wiolutozyd, saponiny triterpenowe, fenolokwasy (m.in. kawowy, protokatechowy, gentozynowy, waniliowy), alkaloid wiolinę (w korzeniach), rutynę, barwniki antocyjanowe, cukry, sole mineralne, olejki eteryczne, karoten, kwasy organiczne, salicylan metylowy oraz witaminę C. Ziele bratka stosuje się przy zmianach skórnych oraz w chorobach układu moczowego, takich jak kamica moczowa czy zapalenie pęcherza moczowego, w chorobie gośćcowej, nadciśnieniu tętniczym i chorobach siatkówki oka. Bratek wspomaga przemianę materii, działa moczopędnie, zmniejsza łamliwość naczyń krwionośnych, przyspiesza usuwanie toksyn. Uwaga! Duże dawki ziela bratka polnego mogą działać napotnie i przeczyszczająco.

Autor: Aneta Malinowska

Źródła
J. Mowszowicz, „Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych”, WSiP, Warszawa 1981 r.
W. Matuszkiewicz, „Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski”, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2006 r.

czytaj dalej...

0 komentarzy

Dodaj swój komentarz

Zobacz także

Kategorie

Koniecznie zobacz: