Stare odmiany jabłoni

Stare odmiany jabłoni

15 komentarzy

Wypoczywając wśród wiejskich krajobrazów możemy napotkać wiele starych sadów, a w nich piękne, rozłożyste jabłonie, które naznaczone czasem, coraz częściej są zastępowane przez nowe nasadzenia. Te dobrze zaaklimatyzowane stare odmiany jabłoni wyparte zostały przez nowe bardziej plenne, wyhodowane już w okresie powojennym. Dla zachowania różnorodności roślinnej warto byłoby zachować odmiany, które królowały przed drugą wojną światową a nawet i wcześniej. Jabłonie, są drzewami żyjącymi kilkadziesiąt lat, tak więc ci którzy zechcą zagłębić się w tematykę mogą poszukać w swej okolicy tych sędziwych drzew owocowych, które królowały dziesiątki lat temu. Wraz z rozwojem cywilizacyjnym i sadownictwa pojawiły się nowe, bardzo plenne odmiany owocujące każdego roku, a nie przemiennie, jak ma to miejsce w przypadku starych odmian. Ukierunkowano się na odmiany szczepione na podkładkach karłowych, a tym samym osiągające niewielkie rozmiary. Takie rozwiązanie miało wiele zalet, gdyż na małych powierzchniach można było uzyskać o wiele większe zbiory. Niestety nowe odmiany są bardziej podatne na choroby i szkodniki oraz charakteryzują się krótszą żywotnością. W dobie propagowania zdrowiej żywności, coraz więcej osób chciałoby się żywić zdrowymi owocami wyhodowanymi bez nadmiernego użycia środków chemicznych. Czy nie warto byłoby powrócić do czasów, kiedy rozłożyste jabłonie były chlubą większości gospodarstw domowych i często można było je spotkać w wiejskim krajobrazie, gdzieś wśród polnych dróg. One nie tylko dostarczały mieszkańcom smacznych i zdrowych owoców, ale również stały się miejscem schronienia dla wielu organizmów, mając wpływ na kształtowanie okolicznego ekosystemu.
   

Coraz częściej możemy się spotkać z inicjatywami mającymi na celu ochronę starych odmian drzew. Należy wspierać te inicjatywy, aby różnorodność odmianowa nie została zachwiana i ograniczała się jedynie do odmian współczesnych. Warto na nowo odkryć stare odmiany drzew. Pora zadbać o drzewa owocowe, podjąć wyzwanie i sprawić, aby nie zabrakło ich w żadnym sadzie przydomowym. Na sędziwych drzewach należy przeprowadzić zabieg cięcia, które nie tylko wyeliminuje chore i uschnięte konary, ale również prześwietli koronę a nawet odmłodzi. W przypadku wieloletnich zaniedbań na tej płaszczyźnie zabieg ten należy rozłożyć na kilka lat tak, aby nie zaszkodzić roślinie. Wykorzystujmy także naturalne metody walki z chorobami i szkodnikami np. zgrabianie i palenie porażonych liści, usuwanie tzw. mumii z drzew, usuwanie porażonych pędów. Te zabiegi na pewno wpłyną na podniesienie ich żywotności. Warto również zaszczepiać na podkładach starych zrazów tradycyjne odmiany.
   

Papierówki

Wśród coraz bardziej zapomnianych odmian jabłoni niewątpliwie należy wspomnieć o odmianie ‘Kronselska’. Jest to bardzo stara odmiana wyhodowana jeszcze w drugiej połowie XIX w. Swego czasu bardzo popularna w Polsce, jednak dziś już zapomniana, spotykana tylko w starych sadach. Ta letnia odmiana owocuje przemiennie, co drugi rok. Owoce sporych rozmiarów charakteryzują się bardzo smacznym, miękkim, soczystym i kwaskowatym miąższem. Dojrzewają na przełomie sierpnia i września. Dość szybko, bo już po około czterech latach rozpoczynają owocowanie. Niestety odmiana podatna jest na grzyby powodujące mączniaka i parcha jabłoni. ‘Malinówka’ zwana ‘Malinówką Oberlandzką’ należy do odmian deserowych. Jej nazwa wzięła się od wyczuwalnego, malinowego posmaku miąższu tej odmiany. Znana już w XIX w. owocuje dość obficie, co drugi rok. Jej owoce są średnio duże, żebrowane, pokryte bordowo czerwonym rumieńcem. Zbiór owoców następuje we wrześniu. Można je przechowywać do stycznia, a nawet lutego. Odmiana charakteryzuje się kulistym pokrojem, łatwo ulega zagęszczeniu. Jej wadą jest podatność na mrozy, a atutem odporność na choroby. Dobrze znana wszystkim ‘Oliwka Żółta’ zwana pospolicie papierówką, króluje w sadach już od XIX w. Najprawdopodobniej wyhodowana została w Łotwie. Jej wielką zaletą jest wczesne dojrzewanie owoców, zdatne do spożycia już w lipcu. Papierówka owocuje dość szybko, ale umiarkowanie i bez odpowiedniego cięcia przemiennie. Wielkość owoców jest średnia. Wraz ze starzeniem się drzewa stają się one drobniejsze. Pokryte są zielono żółtą, gładką skórką i są bardzo smaczne, lekko kwaskowate. Uprawa tej odmiany udaje się w całej Polsce. Nie jest wrażliwa na mrozy i zbyt podatna na choroby.  Corocznym owocowaniem może poszczycić się niemiecka odmiana ‘Boiken’, znana już na początku XIX w. Drzewo charakteryzuje się wyniosłą koroną i dość szybko wchodzi w okres owocowania-  około pięciu lat. Owoce pokryte żółtawo zieloną skórką z czerwonym rumieńcem, tłustawą. Smak owoców kwaskowaty z wyczuwalnym posmakiem korzennym. Zbiór owoców odbywa się w październiku, a ich przechowywanie może się udać nawet do maja. Podczas surowych zim może przemarzać. Odporność tej odmiany na choroby jest ograniczona.

czytaj dalej...

15 komentarzy

  1. Dodał: mgr biologii, tech. farm. Bogdan, Jaworzno, Tytuł: Przypomnienie starych nazw odmian

    Ale nikt nie wymienił jeszcze odmian: Grawsztynek, Koksa Kordegard, Ananas berżenicki (pyszny w smaku i niezwykle soczysty). Booskop, Red Booskop, Vista Bella, Spartan, James Grive, Melba, grupa Starking i Starckrimson. Pewnie jeszcze bym sobie jakieś przypomniał, gdybym przejrzał moją pracę dyplomową z technikum ogrodniczego, poświęconą Pomologii - odmianoznawstwa owocowego.

  2. Dodał: Tomasz, Tytuł: stare jabłonie

    Ja mam w ogrodze przydomowym kilka startch odmian kosztele-krąselke-renete boskop-rarytas sląski piekna z rep-reneta muszkatałowa-kardynalske- księzna luiza-pepina rypsona-ksi albrecht pruski-sztetinka-złora reneta-malinowe-koksa- niezrownana pasegota-krutkonuzka-złota kwidzniska szukałem po całej Polsce

  3. Dodał: winniczek, Tytuł: Jabłoń winniczek

    Czy ma ktoś jabłka zwane winniczkiem? Mieliśmy jeszcze kilka lat temu taką jabłoń. Jabłka były małe ale bardzo dobre i marzę, żeby znów w ogrodzie mieć tą jabłoń.

  4. Dodał: Cydrolot, Tytuł: co to za odmiana - do babci

    Zorza to stara odmiana, rzadko spotykana (proszę chronić i rozmnażać). Pochodzenie ukraińskie, choć wedle innych źródeł to odmiana rosyjska (Zoria). Znam jedno takie drzewo w Białowieży. Jedne z piękniejszych jabłek i bardzo smaczne i aromatyczne.

  5. Dodał: Basia, Tytuł: Kosztela-opadanie liści

    Moja piękna dotychczas kosztela ..zamiera, teraz w czerwcu liście opadają jak w listopadzie,widać, że jest chora..co robić, mam jeszcze kilka starych drzew i nic sie nie dzieje złego ,poradzcie co mam robić,nie pryskałam jej nigdy.jestem zrozpaczona .

  6. Dodał: babcia, Tytuł: co to za odmiana?

    mam wielką starą jabłoń- nie wiem jaka jest fachowa nazwa-u nas mówi się na nią "Zorza", ma wielkie owoce,dojrzewa wczesnie,w końcu lata. Czy ktoś wie co to za jabłoń?

  7. Dodał: Tomek, Tytuł: Co to za genialne opryski?

    Jaga chyba jesteś producentem tych "uzdrawiających" jabłonie oprysków. Skoro sadownicy z tego co wiem stosują 15 oprysków os kwietnia do czerwca. To jak za takie owoce bardzo dziękuję.

  8. Dodał: Renata, Tytuł: moje stare drzewa

    Mam w swoim małym sadzie drzewa które sadził mój dziadek po wojnie.Jabłonie,grusze i śliwki,dbam o nie bardzo niektóre dosłownie reanimowałam.Nie mam pojęcia jakie to odmiany ale poza moją wsią i sąsiednimi nigdy nigdzie takich jabłek nie widziałam.

  9. Dodał: Marcelina, Tytuł: co ona napisała?

    A może Jaga była " naćpana" i takie brednie pisała.

  10. Dodał: Konrad, Tytuł: Stare odmiany

    Jaga nie pieprzy - On jest fanem Pieniążka. Moje 60-letnie stare odmiany jabłoni swoimi owocami nikogo nie zniewoliły na zdrowiu. Grono znajomych, mimo że mają sady produkcyjne, od lat przyjeżdżają by zaopatrzyć się na zimę dla rodziny i żonom na wypieki. Na winnicy mam szczepy o rodowodzie średniowiecznym! Nie zamienię ich na współczesne nowości. Smaki gron oceniają moi goście. Cała prawda o " mogą być bardzo szkodliwe dla zdrowia konsumenta." wg Jaga. Ja nigdy nie pryskałem i nie pryskam chemią!!! Konrad.

  11. Dodał: Jacek, Tytuł: dla mnie też to dziwne

    Jaga co ty pieprzysz zastanów się albo się pomyliłeś

  12. Dodał: Andrzej, Tytuł: Grzechotka

    Pytanie do Gregoriusa, gdzie znaleźć grzechotki? Pamiętam z przed 50 lat, były pyszne.

  13. Dodał: Gregorius, Tytuł: Coś za coś mamy

    Owoce pryskane są na sprzedaż. Niepryskane są do jedzenia. Mam już w ogródku Szarą renetę, papierówkę i nie znaną z nazwy jabłonkę ale nazywaną lokalnie grzechotką - pestki grzechoczą. Wspaniała odmiana o wielkich, żółtych owocach bardzo lubiana przez dzieci.

  14. Dodał: nono, Tytuł: dziwne to dla mnie

    Stare odmiany szkodliwe dla zdrowia? W dodatku niepryskane? Wytłumacz jeśli możesz, bo bardzo mnie to zaintrygowało.

  15. Dodał: Jaga, Tytuł: Stereotypy

    Ogromna szkoda, że artykuł ten nie przekazuje pełnej prawdy o hodowaniu jabłoni natomiast bazuje na stereotypach i bardzo wprowadza czytelników w błąd. Stare odmiany jabłoni, niepryskane, mogą być bardzo szkodliwe dla zdrowia konsumenta. Nie ma jednej uniwersalnej prawdy, szkoda, że autor tego artykułu nie zgłębił zagadnienia i nie poznał zasad produkcji owoców z każdej strony.

Dodaj swój komentarz

Zobacz także

Koniecznie zobacz: