Porzeczki uprawa, pielęgnacja i ciekawe odmiany

Porzeczki to bardzo niedoceniane w Polsce owoce. Mogą mieć czarny, czerwony lub biały kolor. Chętnie wykorzystywane na przetwory, bardzo rzadko jedzone na surowo. Dość kwaśne w smaku, idealnie nadają się na soki, wina, dżemy i kompoty. Warto je jeść, gdyż są bardzo cennym źródłem witamin i innych ważnych dla zdrowia składników. Szczególnie wartościowe są porzeczki czarne, kwaśne i cierpkie w smaku. Te cenne krzewy powinny znaleźć się w każdym ogrodzie, ponieważ nawet przy niewielkim wysiłku włożonym w ich pielęgnację dają bardzo duże plony.

Wymagania uprawowe

W przeciwieństwie do większości roślin sadowniczych porzeczki są dość tolerancyjne i mogą rosnąć nawet w półcieniu. Wolą stanowiska chłodniejsze i wilgotne. Charakteryzują się dużą wytrzymałością na mróz, dlatego z powodzeniem mogą być uprawiane na chłodniejszych obszarach Polski. Można je sadzić na północnych zboczach, jak również przy ścianach budynków, jednak znacznie lepiej owocują na stanowiskach słonecznych. Należy wybierać miejsca przewiewne, gdyż dobra cyrkulacja powietrza zmniejsza ryzyko występowania mączniaka. Bogate i odsączone gleby, które dobrze utrzymują wilgotność, będą najlepsze dla porzeczki. Może być sadzona niemal na każdym podłożu, nawet na piasku, pod warunkiem że zapewni się jej dużą dawkę obornika i kompostu. Idealne pH gleby wynosi ok. 6,5.

Sadzenie

Wybieramy rośliny silne i dobrze ukorzenione. Powinny pochodzić z kwalifikowanej szkółki. Najlepszy moment na sadzenie porzeczki to wczesna jesień, około połowy października. Wiąże się to z wczesnym rozpoczynaniem przez nią wegetacji, zwłaszcza porzeczki czarnej. Dlatego w ostateczności możemy posadzić ją bardzo wczesną wiosną, zanim rośliny rozpoczną wzrost. Zapobiegnie to uszkodzeniom pąków i minie już niebezpieczeństwo występowania niedoboru wody w podłożu. Przed wysadzeniem usuwamy uszkodzone korzenie. Nie powinniśmy dopuścić do wyschnięcia systemu korzeniowego. Warto też podłoże wymieszać z dawką obornika lub kompostu. Porzeczki umieszczamy w gruncie nieco głębiej, niż rosły w szkółce. Zapewni to im łatwiejszy dostęp do wilgotnej warstwy gleby. Pomiędzy krzewami zachowujemy 1,5 m odstępu, dla form piennych może to być 1 m. Posadzone krzewy nisko przycinamy. Pozostawiamy jedynie 1–3 pąki nad ziemią. Ziemię wokół krzewów dobrze jest ściółkować. Ograniczy to wzrost chwastów i nadmierne przesychanie podłoża.

Porzeczka czerwona

Zabiegi pielęgnacyjne

Najważniejszym zabiegiem w uprawie porzeczek jest utrzymanie gleby wokół roślin w czarnym ugorze. Jeśli nie zastosowaliśmy ściółki, niezbędne będzie systematyczne niszczenie chwastów wyrastających w przekopanych wiosną rzędach. Ściółkować możemy trocinami, korą, przekompostowanym obornikiem lub skoszoną trawą. Bardzo ważne jest coroczne nawożenie krzewów, zwłaszcza nawozami potasowymi i azotowymi. Czarne porzeczki potrzebują wyższych dawek składników pokarmowych niż te o czerwonych czy białych owocach. Co dwa lata wczesną wiosną powinniśmy podsypać krzewy dawką obornika lub kompostu. Rośliny te są wrażliwe na niedobory wody w glebie. Nawet krótkotrwałe okresy suszy, zwłaszcza w momencie zawiązywania i dojrzewania owoców, negatywnie wpływają na jakość i ilość plonu. W czasie ciepłego i słonecznego lata niezbędne jest ich regularne podlewanie, zwłaszcza w przypadku młodych nasadzeń.

Kwiaty porzeczki

Kolejnym bardzo istotnym zabiegiem pielęgnacyjnym w przypadku porzeczki jest cięcie. Na przedwiośniu wycinamy 4-letnie pędy porzeczki czarnej, w przypadku porzeczki czerwonej i białej usuwamy pędy 5-letnie i starsze. Pozwoli to na prześwietlenie i odmłodzenie roślin. Bezwzględnie wycinamy również uschnięte i chore gałęzie oraz młode odrosty nadmiernie zagęszczające krzew. Jeśli chcemy odmłodzić stary i zaniedbany krzak, nie powinniśmy od razu wycinać wszystkich wieloletnich pędów. Pozostawiamy ich część i usuwamy dopiero w następnym roku, po tym okresie rozpoczynamy regularne coroczne cięcie.

Porzeczka czerwona

Odmiany porzeczek czarnych

Bona – owoce tej odmiany dojrzewają wcześnie, już pod koniec czerwca lub na początku lipca. Krzew o średniej sile wzrostu, szeroki i rozłożysty. Tworzy krótkie grona, gęsto pokryte równomiernie dojrzewającymi w gronach i nieosypującymi się jagodami. Owoce bardzo duże i jędrne, bardzo smaczne, słodkie, o niskiej kwasowości. Doskonała odmiana deserowa i przetwórcza. Krzew mało podatny na mączniaka, jednak często występuje opadzina liści i rdza wejmutkowo-porzeczkowa.

Ojebyn – odmiana wcześnie dojrzewająca, zazwyczaj na początku lipca. Porzeczka o średniej sile wzrostu, z wiekiem tworzy rozłożysty krzew. Owoce wybarwiają się niemal równocześnie w gronach i długo pozostają na pędach. Odmiana o średniej wielkości jagodach, nie tak plenna jak Bona. Mało wrażliwa na mączniaka, często porażana przez rdzę i opadzinę.

Ben Lomond – owoce nadają się do zbioru w połowie lipca. Krzew kompaktowy o słabej sile wzrostu i zwartym pokroju. Odmiana bardzo plenna, jagody dojrzewają nierównomiernie w gronach, nie opadają przedwcześnie. Tworzy jędrne, dużej wielkości owoce, o błyszczącej i grubej skórce. Doskonałe na przetwory, idealne na soki. Charakteryzuje się dużą podatnością na mączniaka oraz średnią na rdzę i opadzinę.

Ceres – owoce dojrzałość zbiorczą osiągają w połowie lipca. Krzew rośnie dość silnie i ma tendencje do rozkładania się na boki. Tworzy długie grona, na których owoce dojrzewają nierównomiernie. Jagody średniej i dużej wielkości, mają tendencje do osypywania się. Bardzo często występuje rdza wejmutkowo-porzeczkowa, rzadziej mączniak i opadzina.

Tiben – owoce dojrzewają w połowie lipca. Krzew ma szeroki pokrój, gałęzie często rozchylają się pod ciężarem owoców. Jagody średniej wielkości, większe niż u Ojebyn. Mają wysoką kwasowość. Są idealne do przetwórstwa, szczególnie do produkcji soków i koncentratów. Odmiana mało podatna na mączniaka oraz średnio na rdzę i opadzinę.

Titania – odmiana bardzo plenna. Owoce osiągają dojrzałość zbiorczą w połowie lipca. Krzew o silnym wzroście oraz wniesionym, szerokokulistym pokroju. Jagody dojrzewają równomiernie, nie opadają. Owoce duże, o dość grubej, czarnej i błyszczącej skórce. Odmiana odporna na choroby grzybowe.

Porzeczka biała

Odmiany porzeczek czerwonych

Jonkheer van Tets – odmiana wczesna, dojrzałość zbiorczą osiąga na w czerwcu i lipcu. Odznacza się dużą siłą wzrostu. Młode krzewy mają pokrój kulisty, starsze natomiast są dość rozłożyste. Wytwarza długie i gęste grona. Jagody są bardzo duże, o ciemnej, wiśniowoczerwonej barwie, kwaskowate w smaku. Doskonale nadają się na przetwory. Odporna na opadzinę liści.

Detvan – owoce dojrzewają na początku lipca. Krzew jest wysoki i zwarty, ale nie nadmiernie zagęszczony. Ciemnoczerwone duże owoce rosną w średniej długości gronach. Odmiana bardzo plenna, polecana do uprawy amatorskiej.

Rosetta – odmiana późna, owoce dojrzałość zbiorczą osiągają pod koniec lipca. Krzew o silnym wzroście. Starsze rośliny maja szerokokulisty pokrój. Jagody mają średnią i dużą wielkość oraz jaskrawoczerwony kolor. Rosną w bardzo długich i luźnych gronach, dojrzałe nie osypują się. Rosetta jest odporna na przymrozki. Bywa jednak porażana przez wielkopąkowca.

Rondom – owoce tej odmiany dojrzewają z końcem lipca. Wzrost krzewu jest silny. Wytwarza on dużo pędów. Krzewy są bardzo plenne, tworzą długie i zwarte grona. Owoce są duże i średniej wielkości, o jasnoczerwonej barwie. Mają błyszczącą skórkę i kwaskowaty smak. Są  bardzo soczyste. Odmiana odporna na choroby. Czasem występuje tzw. choroba Rondoma.

Rovada – bardzo późna odmiana deserowa, dojrzewa w sierpniu. Krzew rośnie dość silnie i ma rozłożysty pokrój. Polecana do uprawy amatorskiej. Plonuje bardzo obficie i corocznie. Tworzy bardzo długie grona, co znacznie ułatwia zbiór ręczny. Owoce smaczne, słodkie, lekko kwaśne w smaku, bardzo atrakcyjne. Bardzo rzadko porażana przez choroby grzybowe.

Odmiany porzeczek białych

Biała z Juterbog – dojrzewa zazwyczaj w drugiej połowie lipca. Krzewy mają kulisty pokrój. Starsze wolno rosną. Charakteryzuje się dużą plennością i wcześnie wchodzi w okres owocowania, jednak kwiaty są dość wrażliwe na wiosenne przymrozki. Wytwarza długie i zwarte grona. Duże jagody mają lekko żółty kolor i wyraźnie białe żyłki. Mają łagodny, słodko-kwaśny smak. Odmiana ta jest odporna na choroby, ale bardzo negatywnie wpływają na nią okresy suszy.

Blanka – późno dojrzewająca odmiana, owoce możemy zbierać na przełomie lipca i sierpnia. Średni lub duży krzew o szerokim, kulistym pokroju. Tworzy długie grona, złożone z dużych owoców. Odmiana bardzo plenna. Jej kwiaty są średnio wrażliwe na wiosenne przymrozki. Wcześnie zebrane jagody są dość kwaśne, używane są na przetwory. W pełni dojrzałe mają słodki smak i nadają się do spożycia w stanie świeżym.

Porzeczki – uprawa, pielęgnacja i ciekawe odmiany

Autor: Justyna Przasnyska