Uprawa bobu

Uprawa bobu

Skomentuj artykuł

Bób (Vicia faba) jest jednoroczną rośliną warzywną z rodziny bobowatych, bardzo dobrze rosnącą w warunkach klimatu umiarkowanego i wilgotnego. Bób uprawiany jest w wielu krajach świata. W Europie największymi producentami bobu na zielone nasiona są Hiszpania i Włochy. Natomiast w Polsce warzywo to uprawiane jest na niewielką skalę. Większe plantacje zlokalizowane są na żyznych glebach nad Zalewem Wiślanym, na Lubelszczyźnie oraz na południu Polski. Bób uprawiany jest najczęściej jako przedplon na zielone nasiona do bezpośredniej konsumpcji oraz jako surowiec do mrożenia i konserwowania.

Wymagania uprawowe

Bób jest rośliną o dużej mrozoodporności. Jego siewki wytrzymują spadki temperatur nawet do – 4 st. C, a minimalna temperatura kiełkowania wynosi ok. 4 st. C. Optymalna temperatura wzrostu roślin to zakres 18-22 st. C. Stanowisko do uprawy bobu może być słoneczne lub półcieniste. Najlepsze podłoża to gleby ciężkie o dużej pojemności wodnej i odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym (pH 6,5-7,0). Na lżejszych glebach musimy bardziej dbać o zapewnienie dostatecznej ilości wody, gdyż bób jest wrażliwy na jej niedobory. Największe zapotrzebowanie na wodę przypada na okres od wschodów do kwitnienia oraz w czasie zawiązywania i wypełniania strąków.

Przygotowanie gleby i nawożenie

Gleba powinna być dobrze przygotowana i pulchna, aby umożliwić umieszczenie nasion na jednakowej głębokości i dobre ich przykrycie, co gwarantuje równomierne wschody.  Zapotrzebowanie roślin na azot jest niewielkie, wystarczy około 34–46 g/ 10 m2. (czyli 100 g saletry amonowej lub mocznika granulowanego). Należy go zastosować w całości przed siewem nasion. Natomiast fosfor i potas podaje się jesienią (można rozsiać 150–200g superfosfatu potrójnego granulowanego oraz 200–300g siarczanu potasu lub soli potasowej 60%). Obornik stosujemy jesienią w dawce 30 kg/10 m2.

Uprawa bobu z siewu

To najczęstsza metoda uprawy. Na glebach cięższych i żyznych sieje się go w drugim lub trzecim roku po oborniku, natomiast na lekkich – po dobrym kompoście lub oborniku rozrzuconym jesienią (około 30 t/ha). Termin siewu przypada w zależności od rejonów klimatycznych od końca marca do 2. dekady kwietnia. Nasiona wysiewa się w rzędy co 45-50 cm, a w rzędzie co 10-15 cm. Można zastosować również system pasowo rzędowy – co 2 rzędy pozostawić przejście szerokości ok. 90 cm. Nasiona sieje się do dołków po 2-3, na głębokość do 5 cm. Na 10 m2 przypada od 100 do 300 g nasion w zależności od ich wielkości.

 

Bób

 

Bób

Uprawa bobu z rozsady

Jest to metoda bardziej pracochłonna, lecz umożliwia przeprowadzenie wcześniejszych zbiorów. Przy produkcji z rozsady nasiona wysiewa się w ogrzewanym tunelu foliowym od polowy lutego. Przed wysiewem można nasiona namoczyć przez 12 – 24 godziny w wodzie o temperaturze 25- 30°C, co przyspieszy ich kiełkowanie. Przygotować można rozsadę rwaną, lecz lepsza jest uzyskana z wysiewu nasion (po 2 sztuki) wprost do doniczek o średnicy 7 – 10 cm wypełnionych substratem torfowym. Gotową do sadzenia rozsadę otrzymujemy po 4 tygodniach. Bób można sadzić już w 2. dekadzie marca w tunelach foliowych lub na początku kwietnia, osłaniając rośliny włókniną lub folią perforowaną. Rozsada przed sadzeniem do gruntu musi zostać poddana hartowaniu.

 

Uprawa bobu

 

Uprawa bobu

Uprawa bobu na zbiór opóźniony

Ta alternatywna metoda polega na wysiewie nasion do gruntu wczesnym latem – VI-VII. Wymaga ona jednak częstszego nawadniania. Plon zielonych nasion przy tej metodzie może być niższy nawet o 50%.

 

Uprawa bobu

 

Uprawa bobu

Pielęgnacja

- odchwaszczanie

Przy uprawie bobu z siewu ważne jest usuwanie chwastów, gdyż bób jest warzywem długo wschodzącym. Regularne odchwaszczanie w czasie wschodów i wzrostu siewek gwarantuje uzyskanie dobrych plonów.

- nawadnianie

W czasie od wschodów do kwitnienia i podczas zawiązywania strąków i dojrzewania nasion ważne jest systematyczne nawadnianie. Jednorazowa dawka wody powinna wynosić 20 – 25 mm.

- ogławianie

Bób wymaga też przeprowadzenia zabiegu ogławiania roślin, który polega na ścięciu wierzchołków pędów na wysokości 70-80 cm od podłoża. Zabieg ten przyspiesza plonowanie.

Uprawa bobu korzystnie wpływa na wzbogacanie gleby w azot, gdyż roślina ta posiada brodawki korzeniowe, w których żyją bakterie wiążące wolny azot z powietrza. Po wykopaniu bobu (lub każdej innej rośliny z rodziny motylkowych) zawsze starannie wytrząsamy brodawki korzeniowe do gleby.

 

Uprawa bobu

 

Uprawa bobu

Zbiór

Bób zbiera się w fazie dojrzałości mlecznej z przeznaczeniem na bezpośrednie spożycie. Strąki są wówczas już wyrośnięte, lecz nadal zielone, natomiast nasiona są zielonej barwy z widocznym znaczkiem i w pełni wykształcone. W naszych warunkach termin zbioru przypada najczęściej od 1. dekady lipca do początku sierpnia. W przypadku uprawy na zbiór opóźniony termin ten przesuwa się na wrzesień i październik.

 

Uprawa bobu

 

Uprawa bobu

Szkodniki i choroby w uprawie bobu

Podczas uprawy nie można dopuścić do opanowania plantacji przez mszycę trzmielinowo-burakową. Aby zmniejszyć możliwość jej ataku, po zawiązaniu strąków wierzchołek rośliny obcinamy. Groźnym szkodnikiem jest też strąkowiec bobowy, którego samica składa jaja na młodych zawiązkach strąków. Zabiegi profilaktyczne przeciw niemu należy rozpocząć na początku kwitnienia roślin i powtarzać co 7–10 dni (wcześnie rano lub wieczorem — po oblocie pszczół). W okresie wschodów mogą pojawić się oprzędziki (niewielkie szarobrunatne chrząszcze, uszkadzające  liście oraz liścienie). Najczęściej pojawiające się choroby grzybowe to: askochytoza, szara pleśń i rdza.

Odmiany bobu polecane do uprawy amatorskiej

Odmian wczesne:

"Windsor Biały" – odmiana wielkonasienna, rośliny wytwarzają po 10 strąków z 3-4 nasionami; nasiona bardzo smaczne, duże, białe, szerokie i płaskie

"Topbob" – długość strąków 15-20 cm, nasiona po 4-6 w strąku, białokremowe

"Bartom" – odmiana bardzo plenna; strąki o dł. 8-11 cm z 3-5 białozielonymi nasionami

Odmiany średnio wczesne:

"Bachus" – odmiana wielkonasienna, bardzo plenna; liczba strąków na roślinie powyżej 10; po 4-6 nasion w strąku; nasiona beżowe z delikatnymi zielonkawymi przebarwieniami; odmiana przydatna do konserwowania i bezpośredniego spożycia

"Bizon" – strąki o długości 14-17 cm; nasiona jasnozielone z jasnoszarymi przebarwieniami; odmiana  przeznaczona do bezpośredniego spożycia oraz do mrożenia

"Jankiel Biały" – odmiana wielkonasienna, plenna; strąki długości 12 do 15 cm; po 3-5 nasion w strąku barwy zielonej; odmiana przeznaczona do bezpośredniego spożycia i dla przetwórstwa

"Karmazyn" – odmiana plenna; nasiona karminowoczerwone, duże

Odmiany późne:

"Samson" – odmiana drobnonasienna

"Lider" – odmiana drobnonasienna, nasiona o intensywnie zielonej barwie

Warto uprawiać bób na naszej działce, gdyż jego nasiona posiadają cenne wartości odżywcze. Jest rośliną strączkową, zasobną w łatwo przyswajalne białko roślinne, błonnik, fosfor, wapń, żelazo oraz witaminy z grupy B (tiamina, ryboflawina) i witaminę C.

Anna Jędrzejewska

Źródła: Działkowiec/03/11, Hasło Ogrodnicze/03/2000, Ogród warzywny przy domu (E. Sikora)

czytaj dalej...

0 komentarzy

Dodaj swój komentarz

Zobacz także

Kategorie

Koniecznie zobacz: