Odmiany sałaty

Sałata masłowa, krucha, listkowa, rzymska oraz batawska to podstawowe odmiany sałaty. W okresie wiosny i lata te świeże, chrupiące i soczyste listki stanowią świetne uzupełnienie posiłków. Będą nie tylko ładnym dodatkiem, ale i wspaniałym źródłem składników mineralnych, w tym wapnia, potasu i żelaza oraz witaminy C, A, B1 i B2. Sałata jest jednym z warzyw o największej zawartości kwasu foliowego. Różnorodność jej odmian jest tak duża, że prawie przez rok codziennie moglibyśmy jeść inną sałatę.

Sałata z pewnością należy do najpopularniejszych warzyw, jest też jednym z najprostszych w uprawie. Ma niskie wymagania temperaturowe, dlatego należy do pierwszych wiosennych warzyw. Może rosnąć nawet na glebach piaszczystych, o ile wcześniej podsypiemy je obornikiem. Sposób uprawy jest bardzo podobny dla wszystkich odmian sałaty. Regularne dosiewanie nasion sprawi, że zachowamy ciągłość zbiorów przez cały sezon. Sałata nie wymaga dużej powierzchni, może być sadzona pomiędzy innymi warzywami. Odmiany o różnej fakturze i barwie liści będą się pięknie prezentować na kwiatowych rabatach i w donicach.

Sałata masłowa

Do niedawna głównie sałata masłowa była uprawiana i spożywana w naszym kraju. Tworzy ona małe, okrągłe główki uformowane z delikatnych i gładkich liści. Liście zewnętrzne, duże i jędrne o jasnozielonej barwie opadają luźno okalając główkę. Te wewnętrzne mocno się zawijają, są bardziej kruche i żółtozielone. Brzegi liści zazwyczaj są lekko pofałdowane lub ząbkowane. Sałata masłowa jest soczysta i chrupiąca, ma lekko słodki smak. Wspaniale komponuje się z innymi warzywami polanymi śmietaną, jogurtem lub lekkim aromatycznym sosem oraz jako dodatek do kanapek. Nie nadaje się do długiego przechowywania, poza tym najlepiej smakuje świeża. Najpopularniejsze odmiany sałaty masłowej to „Bona”, „Królowa Majowych”, czy „Saba”.

Sałata krucha

Najczęściej spotykana w sprzedaży jest sałata lodowa, jedna z odmian sałaty kruchej. W przeciwieństwie do masłowej zawiązuje duże i zwięzłe główki złożone z gładkich lub pęcherzykowatych liści. Bardziej ceniona jest za chrupkość i teksturę liści niż za smak, który jest bardzo delikatny. Najpyszniejsze są młode liście wewnątrz główek, gdyż mają jasną barwę oraz są delikatniejsze i bardziej soczyste. Sałata krucha stanowi główny składnik wielu sałatek, dobrze komponuje się z kurczakiem lub fetą. Bardzo długo zachowuje świeżość, w lodówce może być przechowywana nawet przez tydzień. Ma bardzo podobne wymagania jak sałata masłowa, ale do wytworzenia główek wymaga znacznie więcej światła, a jej wzrost trwa znacznie dłużej. Może być uprawiana od marca do końca maja, do uprawy jesiennej nadają się tylko odmiany szybko zwijające główki. Najpopularniejsze odmiany sałaty kruchej to „Królowa Lata” i „Samba”.

Odmiany sałaty

Sałata rzymska

W porównaniu do sałat głowiastych sałata rzymska tworzy podłużne, mało zwarte główki. Liście są najdłuższe i najtwardsze ze wszystkich sałat. Te zewnętrzne są ciemnozielone, grubsze i bardziej mięsiste, a wewnętrzne jasnozielone i słodkie w smaku. Sałata rzymska jest słodsza i delikatniejsza w smaku niż sałata masłowa i krucha. Zawiera też więcej witaminy A i C oraz gromadzi najmniej azotanów. Charakteryzuje się znacznie dłuższym okresem zbiorów niż wyżej wspomniane odmiany. Świetnie smakuje na surowo, może być również duszona lub blanszowana. Stanowi świetny dodatek do świeżych sałatek, jak również składnik dań ciepłych. Przy wysokiej wilgotności i temperaturze około 5 °C może być przechowywana nawet przez dwa tygodnie. Łatwe w uprawie i popularne są odmiany ‘Liwia’ i ‘Tiara’.

Odmiany sałaty

Sałata liściowa

Sałata liściowa nie tworzy zwartych główek, luźne liście układają się wokół pędu. Są na ogół duże i kędzierzawe, a także dekoracyjne, miękkie i delikatne, o łagodnym smaku. Dużą zaletą tej odmiany jest możliwość zbioru pojedynczych liści, po zerwaniu których wyrastają nowe. Wśród nich znajdziemy typ karbowany, który wytwarza gęste rozety wzniesionych liści. Są one na brzegach mocno pofalowane i postrzępione, chrupiące i miękkie. Smak tej sałaty jest delikatny i lekko orzechowy. Spotyka się odmiany o blaszkach liściowych zielonych („Salad Bowl”)lub ciemnoczerwonych („Lollo Rossa”). Drugi typ to sałata dębolistna, która tworzy luźną i płaską rozetę złożoną z podobnych do liści dębu blaszek liściowych. Są one dość sztywne, ale bardzo delikatne, bardziej wrażliwe nawet od sałaty masłowej. Sałata liściowa może być przechowywana maksymalnie 2 dni. Posiada wyraźny dosyć ostry zapach i smak. W sprzedaży dostępne są odmiany zielone („Dubacek”) i czerwone („Redin”). Oba te typy będą wspaniałą dekoracją wielu dań.

Batavia

Ten rodzaj łączy w sobie cechy sałaty głowiastej i listkowej. Odmiana ta powstała w wyniku krzyżowania sałaty kruchej i karbowanej. Jest odporniejsza na warunki środowiskowe, niż sałata masłowa. Tworzy bardzo duże główki złożone z jędrnych i bardzo smacznych liści. Jej aromat jest intensywniejszy niż u odmian głowiastych. Główki sałaty mogą być zielone, ciemno bordowe lub jedynie lekko zabarwione na czerwono. Batavia jest bardzo trwała i bardzo dobrze się przechowuje. Najczęściej spożywana na surowo, jako główny składnik sałatek.

Odmiany sałaty

Sałaty są nie tylko smaczne, ale i zdrowe, a ich duża różnorodność i łatwość uprawy sprawia, że mogą być sadzone w każdym ogrodzie, a nawet w pojemnikach. Oprócz typowej sałaty masłowej dostępnych jest wiele ciekawych odmian, które warto wypróbować.

Autor: Justyna Przasnyska