Morwa biała - uprawa, sadzonki i właściwości

Morwa biała to duży krzew lub wysokie drzewo należące do rodziny morwowatych (Moraceae), pochodzi z północnych Chin. Od wieków jest znana i powszechnie uprawiana na terenie Chin i Indii. Obecnie obszar jej uprawy poszerzył się o wiele krajów ciepłego klimatu. Uprawia się ją głównie ze względu na jadalne, słodkie owoce spożywane na świeżo lub suszone i używane do słodzenia i nadawania barwy potrawom i napojom. Jednak najpowszechniej wykorzystywana była do hodowli jedwabników, gdyż gąsienice tych motyli żerują na jej liściach. Przyczyniło się to dużego rozprzestrzeniania upraw morwy na całym świecie, w czasach kolonialnych drzewa wraz z żyjącymi na nich larwami były transportowane do Europy Zachodniej i do Nowego Światu. Drzewa te nie są uprawiane na skalę przemysłową, ponieważ ich owoce są zbyt miękkie i podatne na uszkodzenia, co uniemożliwia ich transport, w związku z tym najlepiej spożywać je bezpośrednio po zerwaniu. Ze względu na smaczne owoce, które w Europie uchodziły za egzotyczne, drzewa te były często sadzone w parkach dworskich i przy rezydencjach, gdzie niektóre 300-letnie okazy przetrwały do dziś.

Charakterystyka

Morwa biała przez pierwsze lata rośnie bardzo szybko, z czasem przyrasta coraz słabiej, maksymalnie osiąga 10-15 m wysokości. Liście zwłaszcza na młodych pędach mają do 30 cm długości, na starszych zwykle około 10-15 cm. Liście są lśniące o jasnozielonej barwie, miewają bardzo zmienne kształty, blaszki mogą być sercowate lub głęboko, nieregularnie klapowane, a na brzegach piłkowane. Jesienią nabierają żółtego koloru. Morwa biała kwitnie w maju, tworzy kwiaty żeńskie i męskie, dość małe, niepozorne o zielonkawożółtym kolorze. Jej owoce przypominają owoce jeżyny - są słodkie, lekko kwaskowe, z czasem stają się mdłe w smaku. Nie są tak intensywne w smaku jak owoce morwy czerwonej i czarnej. Owoce wbrew pozorom jedynie na początku mają barwę białą, później nabierają różowego, jasnoczerwonego a nawet fioletowoczarnego koloru. Dlatego gatunek ten często mylony jest z morwą o owocach czerwonych i czarnych. Dojrzewają licznie od czerwca do lipca i bardzo szybko opadają, drzew tych nie powinno się sadzić w pobliżu chodników, gdyż opadłe owoce powodują nieestetyczne zabrudzenia.

Morwa biała

Morwa biała

Wymagania

Morwa biała jest rośliną bardzo niewymagającą, a co za tym idzie dość prostą w uprawie. Dobrze rośnie na różnych glebach, mogą to być gleby dość słabe, piaszczyste, a nawet nieużytki. Jest odporna na susze i dość tolerancyjna na zasolenie ziemi. Preferuje jednak wilgotne, przepuszczalne, gliniaste podłoże, średnio zasobne w składniki pokarmowe, najlepiej o odczynie zbliżonym do obojętnego. Odpowiednim miejscem dla tego drzewa będzie słoneczne, ciepłe i osłonięte stanowisko. Znosi zanieczyszczenie powietrza. W chłodniejszych rejonach naszego kraju zwłaszcza młode pędy mogą przemarzać, gdyż roślina ta nie jest w pełni mrozoodporna. Morwa szybko się rozrasta i wytwarza dużo odrostów korzeniowych, dobrze reaguje na cięcie. Z tego powodu doskonale nadaje się na wysokie, rzadko cięte żywopłoty. Do tego zabiegu najlepiej zabrać się w zimie, gdy roślina w pełni przejdzie w stan uśpienia, ponieważ w miejscach zranienia obficie wycieka sok mleczny.

Morwa biała

Rozmnażanie

Morwę biała rozmnażamy z nasion lub przez zdrewniałe sadzonki. Nasiona wysiewamy od kwietnia do maja wprost do gruntu, najlepiej w niezbyt słonecznym miejscu, gdyż siewki wymagają półcienia. Zdrewniałe sadzonki pobieramy ze zdrowych przyrostów. Obcinamy pędy o długości 20-30 cm, które powinny mieć przynajmniej po trzy pąki. Umieszczamy je w wilgotnym podłożu, może to być torf wymieszany z piaskiem, warto też użyć ukorzeniacza do sadzonek zdrewniałych. Optymalnym terminem do sporządzania sadzonek jest czerwiec i lipiec. Korzenią się one dość dobrze, jednak najlepiej wysadzać je dopiero na wiosnę w zacienionym miejscu i często podlewać. Morwa ma delikatne korzenie, dlatego podczas sadzenia należy zwracać na nie szczególną uwagę.

Morwa biała

Właściwości i zastosowanie

Owoce zawierają aż do 20% łatwo przyswajalnych cukrów, ponadto bogate są w kwasy organiczne( w tym kwas cytrynowy i jabłkowy) oraz olejki eteryczne. Są wspaniałym źródłem witamin z grupy B, a także witaminy A i C, ponadto zawierają flawonoidy i taniny. Suszone owoce wspaniale regenerują siły i wzmacniają. W medycynie naturalnej stosowane są jako środek moczopędny, wspomagający oczyszczanie organizmu. Stosowane są również przy gorączce, polecane kobietom karmiącym, ponieważ pobudzają laktację. Z kolei liście morwy białej zawierają substancje o właściwościach hipoglikemicznych. Preparaty z liści polecane są diabetykom, ograniczają one wchłanianie cukru, a w efekcie obniżają poziom glukozy we krwi. Dzięki takiemu działaniu ułatwiają odchudzanie i utrzymanie prawidłowej wagi ciała. Dodatkowo zawarte w dużych ilościach w liściach flawonoidy mają działanie antyoksydacyjne, zmiatają wolne rodniki, obniżają również poziom trójglicerydów i ‘złego’ cholesterolu. Właściwości te są szczególnie istotne w profilaktyce raka i miażdżycy.

Soczyste owoce morwy są chętnie jedzone bezpośrednio po zebraniu. Doskonale nadają się na przetwory, wyrabia się z nich skoki, kompoty i syropy, a także marmolady i dżemy. Świeże są wspaniałym dodatkiem do ciast i deserów, suszone mogą być używane jak rodzynki. Miłośnicy domowych alkoholi często wykorzystują je do produkcji nalewek, win i likierów. Suszone liście są składnikiem wielu preparatów leczniczych, można z nich parzyć herbatę.

Morwa biała