Lucerna siewna (Medicago sativa) należąca do rodziny motylkowatych to jedna z najwartościowszych roślin pastewnych, posiadająca również szereg cennych właściwości leczniczych. Zwykle spotyka się ją głównie w uprawie, niekiedy jednak dziczeje i zasiedla łąki, przydroża i nieużytki.
Zalety uprawy lucerny
Lucerna siewna jest szczególnie polecana jako jedna z upraw przedplonowych, gdyż wzbogaca glebę w cenne substancje odżywcze (w tym głównie azot) i organiczne, poprawia strukturę podłoża oraz sprzyja przemieszczaniu się substancji odżywczych z głębszych do płytszych warstw gleby. Jej korzenie wydzielają też substancje rozpuszczające związki ciężko rozpuszczalne w glebie, co pozwala lepiej wykorzystywać składniki pokarmowe zawarte w podłożu. Lucerna siewna daje także dużą ilość bogatej w składniki odżywcze masy zielonej, będącej cenną paszą dla zwierząt hodowlanych. Kwiaty lucerny są miododajne, przez co chętnie odwiedzają je pszczoły oraz inne owady zapylające. W jej przydatku jest to o szczególnie ważne, gdyż roślina wydaje nasiona wyłącznie po zapyleniu krzyżowym, ponieważ kwiaty nie mogą skutecznie zapylić się własnym pyłkiem.
Właściwości lecznicze lucerny siewnej
Lucerna siewna ma też istotne właściwości lecznicze, gdyż zawiera szereg cennych związków chemicznych i witamin. W jej składzie znajdziemy między innymi białka, aminokwasy, związki mineralne (żelazo, potas, wapń, magnez, fosfor, cynk, mangan), witaminy (K, C, A, E, B), luteinę, garbniki, saponiny, kwasy organiczne, flawonoidy oraz chlorofil. Z tego względu preparaty z lucerny siewnej (np. wyciągi, nalewki) działają na organizm wzmacniająco i oczyszczająco, wspomagają pracę układu immunologicznego, poprawiają przemianę materii, łagodzą stany zapalne błon śluzowych (jamy ustnej i gardła), działają moczopędnie, wspomagają leczenie niestrawności i innych chorób układu pokarmowego, pomagają obniżyć wartość złego cholesterolu we krwi, wpływają odżywczo na skórę i spowalnia procesy starzenia oraz mają zastosowanie w leczeniu anemii i cukrzycy. Lucerna siewna posiada także silne działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne, wykorzystywane między innymi w leczeniu zakażeń skóry. Lucernę wykorzystuje się również w kuchni, przyrządzając z jej młodych liści sałatki lub stosując ją w postaci kiełków. Preparatów na bazie lucerny nie powinny jednak zażywać osoby zażywające leki mające na celu zmniejszyć krzepliwość krwi (ze względu na dużą zawartość w zielu witaminy K).
Lucerna siewna
Lucerna siewna
Opis
Pomimo iż lucerna siewna to dość delikatnie wyglądająca bylina, jej rozgałęzione, wiotkie i dość cienkie pędy mogą dorastać do ok. 90 cm. W podłożu zasiedla się głęboko, tworząc bardzo długi korzeń palowy, który może sięgać nawet 15 m. w głąb gleby. Dzięki temu jest raczej odporna na przejściową suszę, chociaż woli podłoże stosunkowo wilgotne. Wyrastające z korzenia pędy są dość gęsto ulistnione, chociaż liście są niewielkie, trójlistkowe, lekko ząbkowane i zaostrzone. Lucerna siewna zakwita wiosną (V) i kwitnie do września, rozwijając na szczycie pędów niewielkie, liliowo-fioletowe kwiaty zebrane w główkowate, owalne kwiatostany przypominające wyglądem kwiaty koniczyny. Jesienią z zapylonych kwiatów rozwijają się nasiona, zamknięte w brązowych, podłużnych i lekko skręconych strąkach.
Lucerna siewna
Lucerna siewna
Wymagania i uprawa
Uprawa lucerny siewnej nie jest trudna, jednak roślina ma dość wysokie wymagania i tylko ich spełnienie gwarantuje uzyskanie zadowalającego plonu. Lucerna oczekuje stanowisk słonecznych, ciepłych i osłoniętych od wiatru oraz żyznych, próchniczych, przewiewnych i głęboko uprawionych gleb o zasadowym odczynie pH. Nie toleruje gleb kwaśnych, suchych, piaszczystych, ciężkich, podmokłych i ubogich w substancje odżywcze. Najlepiej rośnie po warzywach okopowych (ziemniakach) nawożonych obornikiem. Jeśli posiadamy glebę słabszą i pod lucernę musimy ją wzbogacić nawozami sztucznymi, powinniśmy wybierać przede wszystkim nawozy fosforowe i potasowe ze zmniejszoną zawartością azotu, gdyż związek ten dostarczają roślinie bakterie brodawkowe rozwijające się na korzeniach. Lucerna siewna jest stosunkowo odporna na niskie temperatury, ale w mroźne i bezśnieżne zimy może przemarzać.
Siew
Lucernę siewną rozmnaża się przede wszystkim przez wysiew nasion. Należy go przeprowadzić wiosną (koniec IV- początek V), gdyż lucerna jest rośliną ciepłolubną i najlepiej się rozwija, gdy temperatura otoczenia wynosi ok. 20-25°C. Niekiedy stosowany jest także wysiew letni, ale ze względu na duże ryzyko wystąpienia suszy, termin ten nie jest polecany. Nasiona wysiewamy w rzędy oddalone od siebie o ok. 15 cm. w ilości ok. 0,5 kg. na 500 m2. Ważne, aby nasiona pochodziły z pewnego źródła i były wolne od patogenów, gdyż tylko wtedy ich wschody będą odpowiednio liczne, a rośliny zdrowe. Dodatkowo watro je zaprawić przed siewem środkiem przeciw zgorzeli siewek. Wysiew lucerny powinien być prowadzony wyłącznie na dobrze odchwaszczonym stanowisku, gdyż rośliny są wrażliwe na większość preparatów przeznaczonych do zwalczania chwastów.
Lucerna siewna
Autor: Katarzyna Józefowicz
Źródła:
1. „Rośliny użytkowe” Wiedza Powszechna W-wa 1961
2. Wikipedia
0 komentarzy