Łubin żółty

Łubin żółty

Skomentuj artykuł

Rośliny użytkowe są jedną z najważniejszych grup roślin uprawianych przez człowieka. Część z nich przeznaczana jest do bezpośredniego spożycia (np. warzywa i owoce), inne do przetworzenia (np. zboża), a jeszcze inne uprawiane są na karmę dla zwierząt (rośliny pastewne), zielony nawóz (motylkowe), opał i paliwo (np. wierzba energetyczna) lub na inne cele.

Zastosowanie

Jedną z ważniejszych roślin użytkowych, posiadających wiele możliwości wykorzystania jest łubin żółty (Lupinus luteus). Uprawia się go przede wszystkim dla wartościowych nasion, bogatej w białko paszy oraz cennego nawozu zielonego (wzbogaca glebę w azot oraz poprawia jej strukturę).

Opis

Łubin żółty to jednoroczna roślina z rodziny motylkowatych, której ojczyzną są tereny położone w południowo-zachodniej Europie, Afryce Północnej oraz Azji Zachodniej. Zwykle wyrasta na wysokość ok. 60 cm. i posiada niezwykle długi, mocny, palowy system korzeniowy (nawet do ok. 2 -2,5 m. dł.), który dodatkowo rozwija liczne rozgałęzienia oraz duże brodawki, pozwalające na wiązanie azotu z powietrza (za pomocą bakterii). Jego zielone, dłoniaste liście są dość duże i wyrastają na długich, sztywnych ogonkach.  Pojawiające się od czerwca do września kwiaty mają barwę jaskrawo żółtą lub pomarańczową i są zebrane w charakterystyczne, wzniesione, sztywne, kłosowe kwiatostany. Po przekwitnieniu kwiaty przekształcają się w brunatne, lekko owłosione strąki, zawierające niewielkie, owalne nasiona (w zależności od odmiany: białe, czarne, brązowe lub wielobarwne).

Odmiany

Łubin żółty posiada obecnie kilkanaście odmian, wśród których znajdują się rośliny o nasionach słodkich oraz gorzkich. Znacznie cenniejsze są odmiany „słodkie”, gdyż można je wykorzystywać zarówno na zielony nawóz, jak i na ziarno oraz paszę, odmiany „gorzkie” nadają się natomiast wyłącznie na przeoranie jako zielony nawóz (strąki zawierają sporo szkodliwych alkaloidów). Dostępne obecnie w Polsce odmiany łubinu żółtego należą przede wszystkim do typu odmian „słodkich” jak np.: „Parys” (pomarańczowe kwiaty, roślina krzewiąca się, o dużej zawartości zielonej masy, średniowczesna, odporna na Fusarium), „Lord” (odmiana wczesna, rozgałęziająca się, kwiaty pomarańczowe), „Mister” (odmiana bardzo wczesna, stosunkowo odporna na antraknozę, kwiaty pomarańczowo-żółte), „Perkoz” (kwiaty żółtopomarańczowe, odmiana bardzo wczesna, samokończąca czyli nierozgałęziająca się), „Taper” (odmiana wcześnie dojrzewająca, samokończąca, kwiaty żółte, odporna na Fusarium, strąki niepękające).

Łubin żółty

Łubin żółty

Łubin żółty

Łubin żółty

Uprawa i wymagania

Łubin żółty należy do roślin mało wymagających i łatwych w uprawie. Jego imponujący system korzeniowy pozwala mu dobrze rosnąć nawet na słabych i jałowych glebach (źle rośnie jedynie na ciężkich, zbitych i podmokłych) oraz dobrze znosić przejściową suszę. Dzięki korzeniowi roślina może także korzystać ze związków mineralnych zawartych w głębszych warstwach podłoża, zwykle niedostępnych dla większości gatunków uprawnych. Ponieważ za pomocą bakterii i brodawek korzeniowych samodzielnie zaopatruje się w azot, można ją uprawiać na stanowiskach ubogich w ten pierwiastek. Łubin żółty jest też stosunkowo odporny na niskie temperatury, dlatego można go wysiewać już bardzo wczesną wiosną (jako przedplon). Należy mu jednak zapewnić stanowisko dostatecznie słoneczne oraz podłoże o odczynie lekko kwaśnym o pH ok. 5-6 (nie znosi gleb zasadowych). Na glebach suchych i lekkich wymaga dodatkowego nawadniania, szczególnie w pierwszym okresie wzrostu. Na stanowiskach stosunkowo ubogich, można go zasilić mieszanką potasu i fosforu, jednak z pominięciem azotu.

Łubin żółty

Łubin żółty

Siew

Ze względu na stosunkowo dużą odporność siewek na niskie temperatury (do ok. -7°C), łubin żółty można wysiewać już bardzo wczesną wiosną (druga połowa III – początek IV). Gęściej wysiewa się nasiona odmian samokończących (ok. 100-120 roślin na 1 m2), rzadziej natomiast odmian tradycyjnych, krzewiących się (ok. 90-100 roślin na 1 m2). Zalecany rozstaw rzędów to odległość ok. 20-30 cm., natomiast głębokość ok. 2-3 cm. Należy też pamiętać o zaprawianiu nasion przed siewem preparatami przeciwgrzybowymi, przeciwbakteryjnymi oraz przeciw szkodnikom, gdyż gatunek jest na nie dość podatny.

Łubin żółty

Łubin żółty

Pielęgnacja

Wysiewając łubin żółty, należy pamiętać o dokładnym odchwaszczeniu przeznaczonego pod uprawę stanowiska. Wolno rosnący w początkowej fazie łubin może być zagłuszony przez chwasty, dlatego dokąd rośliny się nie rozkrzewią, należy systematycznie odchwaszczać zagony. Wysiewając łubin żółty należy też koniecznie przestrzegać zmianowania. Należąca do rodziny motylkowych roślina nie może być uprawiana ani przed ani po innych gatunkach z tej rodziny. Nie zaleca się też jego uprawy po roślinach okopowych. Łubin żółty jest natomiast dobrym przedplonem dla roślin wymagających dużych dawek azotu, gdyż jego korzenie wzbogacają podłoże właśnie w ten związek. Nadaje się do uprawy na stanowiskach zajmowanych wcześniej przez zboża.

Choroby i szkodniki

Właściwe stanowisko (zmianowanie i rodzaj podłoża) oraz odpowiedni dobór odmian (odpornych na typowe choroby) i zaprawianie nasion odgrywają dużą rolę w profilaktyce chorób łubinu żółtego, bardzo podatnego na rozmaite zagrożenia. Roślinom zagrażają przede wszystkim choroby pochodzenia grzybowego (antraknozę, fuzaryjną zgorzel łubinu, mączniak prawdziwy, rdzę, szara pleśń, fuzaryjne więdnięcie łubinu) i wirusowego (wirus żółtej mozaiki fasoli, wirus mozaiki ogórka, wąskolistość łubinu) oraz szkodniki (ślimaki, oprzędziki, mszyce, wciornastki, rolnice, śmietki, zmienik lucernowiec).
 
Autor: Katarzyna Józefowicz

Źródła:
1.    „Rośliny użytkowe” Wiedza Powszechna  W-wa 1961

czytaj dalej...

0 komentarzy

Dodaj swój komentarz

Zobacz także

Kategorie

Koniecznie zobacz: