Lawenda prosta uprawa, cięcie i dekoracje

Urocza i aromatyczna lawenda z pewnością doda prowansalskiego charakteru każdej ogrodowej lub balkonowej kompozycji. Ponieważ jednak jej ojczyzna są rejony Basenu Morza Śródziemnego, należy się liczyć z tym, że roślina posiada dość szczególne oczekiwania i jedynie po ich spełnieniu będzie pięknie kwitła i bujnie się rozwijała.

Najczęściej uprawiane gatunki

W Polsce obecnie można spotkać kilka gatunków lawendy, ale tylko jeden z nich jest w stanie przetrwać zimę w gruncie i to wyłącznie wtedy, gdy zostanie posadzony na odpowiednim stanowisku. Do gatunków najczęściej uprawianych w naszym kraju należą: lawenda wąskolistna nazwaną leż lekarską (Lavandula angustifolia), lawenda francuska (L. stoechas) oraz lawenda hiszpańska (L. dentata).

Najpopularniejsza z nich to lawenda wąskolistna, która jako jedyna może przezimować w gruncie. Wyrasta na wys. ok. 40-60 cm. (w wyjątkowo dobrych warunkach nawet do 80 cm.) i tworzy gęstą, szarozieloną, poduszkową kępę wzniesionych i mocno ulistnionych pędów. W czerwcu na ich szczycie rozwijają się podłużne, kłosowe kwiatostany, złożone z dużej ilości drobnych, fioletowo-niebieskich, białych lub różowych kwiatów (w zależności od odmiany). Liście tego gatunku są wąskie,, sztywne, owalne i pokryte szarym kutnerem.

Lawenda wąskolistna

Lawenda wąskolistna

Lawenda francuska jest bardziej oryginalna od lekarskiej, ale w naszym klimacie nie przetrwa zimy na zewnątrz. Krzewinka dorasta do wys. ok. 50-100 cm. i również tworzy zwartą kępkę silnie ulistnionych pędów. Posiada podobne liście do swojej kuzynki, ale jej kwiaty wyglądają już zupełnie inaczej. Wprawdzie także są kłosowe, ale kłos jest dość krótki i pękaty, a na jego szczycie znajduje się kilka szerokich płatków, przypominających skrzydełka. Najmniej popularna jest natomiast lawenda hiszpańska. Wyglądem przypomina lawendę francuską, ale kwitnie od niej dłużej i bujniej, choć jej szczytowe płatki są nieco mniejsze.

Wymagania i uprawa

Bez względu na gatunek, wymagania lawend są dość podobne. Rośliny najlepiej rosną i kwitną na stanowiskach słonecznych, ciepłych i osłoniętych od wiatru. Oczekują też dobrych, żyznych, umiarkowanie wilgotnych do stosunkowo suchych, lekkich, przepuszczalnych gleb, koniecznie zasobnych w wapń (na podłożu kwaśnym rośliny szybko drewnieją i tracą walory ozdobne). Lawendy nie tolerują zacienienia, ciężkiego podłoża ani nadmiaru wilgoci. Źle się rozwijają i często chorują w mokre i chłodne lata.

Dekoracje z lawendy

Lawendy wąskolistne nie powinny być też sadzone w stanowiskach mrozowych ani na otwartym terenie, gdyż łatwo mogą ulec zimowemu przemarznięciu. Aby bezpiecznie doczekały wiosny, warto je jesienią okryć liśćmi lub włókniną.

Dekoracje z lawendy

Dekoracje z lawendy

Cięcie

Lawendę francuską i hiszpańską, trudno z powodzeniem przechować przez zimę. Dużo większą szansę na przetrwanie tego okresu ma natomiast lawenda wąskolistna. Aby jednak każdego roku bujnie kwitła i dobrze się rozkrzewiała, należy ją systematycznie przycinać. Najważniejszym cięciem w uprawie lawendy jest wiosenny zabieg, przeprowadzony na początku sezonu (IV – p. V). W tym czasie krzewinki przycinamy bardzo radykalnie (nawet o połowę lub na wysokość ok. 10 cm.), co pobudza roślinę do wydania dużej ilości młodych pędów i pozwoli zachować ładny pokrój. Następne cięcie należy przeprowadzić pod koniec lata lub wczesną jesienią, zaraz po przekwitnięciu roślin. Wtedy wykonujemy ciecie znacznie delikatniejsze, polegające głównie na usunięciu przekwitłych kwiatostanów wraz z wierzchołkami pędów. Dzięki temu w następnym roku rośliny będą lepiej kwitły i ładniej się krzewiły.

Uprawa lawendy

W uprawie lawendy wąskolistnej po kilku latach następuje znaczne pogorszenie wyglądu krzewinek (po ok. 6-7 latach), gdyż rośliny stają się mocno wybujałe, mają zdrewniałe pędy i niewiele liści u podstawy. Takie krzaczki można jeszcze uratować bardzo radykalnym, wiosennym cięciem (na wys. ok. 10 cm.), ale jeśli nie przyniesie ono spodziewanego efektu, należy je po prostu wymienić na młode egzemplarze.

Uprawa lawendy

Zastosowanie i dekoracje

Lawenda, szczególnie lekarska, najpiękniej prezentuje się, jeśli zostanie posadzona w dużych grupach. Doskonale wygląda na rabacie np. w towarzystwie krzewów różanych lub kępiastych traw bądź posadzona wzdłuż ścieżki czy kamiennego murka. Równie pięknie prezentuje się w balkonowej skrzynce lub jasnym pojemniku, zdobionym motywami prowansalskimi. Ciekawie też wygląda w ozdobnym, cynkowanym wiaderku lub w prostej, naturalnej, glinianej (najlepiej postarzanej) donicy.

Dekoracje z lawendy

Lawendy nie należy zestawiać z roślinami o intensywnych barwach, gdyż mogłyby one zagłuszyć subtelny urok jej kwiatów. Znakomicie prezentuje się natomiast w towarzystwie roślin o stonowanych barwach i delikatnym wyglądzie np. wilczomleczy odmiany „Diamond Frost”, kocanek włochatych, macierzanek, gipsówek czy szałwii.

Lawendy ciekawie wyglądają również w nietypowych kompozycjach np. ze starym, pomalowanym na liliowy kolor rowerem czy wiklinowym, bielonym koszem.

Lawenda biała

Kwiaty lawendy można też zasuszać, tworząc z nich zimowe bukiety, obrazki w ramkach do powieszenia na ścianę, zapachowe mieszanki typu potpourri, umieszczane w szklanych naczyniach i wiklinowych koszyczkach lub ozdobić nimi szklany lampion czy świecznik. Można je również przewiązać sznurkiem i powiesić w szafie, gdyż ich zapach odstrasza mole.

Lawenda – prosta uprawa, cięcie i dekoracje

Autor: Katarzyna Józefowicz