Klon tatarski

Klony to zwykle okazałe drzewa lub duże krzewy liściaste, należące do wspólnej rodziny mydleńcowatych. Rodzaj liczy ponad 100 gatunków roślin, które najliczniej występują w Azji i Ameryce Północnej, chociaż kilka z nich rośnie również na terenie Europy. Jednym z takich gatunków jest niezbyt wysoki i stosunkowo mało popularny klon tatarski (Acer tataricum).

Charakterystyka ogólna

Klon tatarski to nieduże drzewo (ok. 10 m. wys.) lub wielopniowy krzew, o rozłożystym pokroju. Jego pień i konary mają barwę szarą, drobniejsze gałęzie są brunatne, natomiast młode pędy mają kolor czerwonawy. Klon tatarski posiada średniej wielkości (ok. 5 - 10 cm. dł.), jajowate lub delikatnie klapowane, ciemnozielone liście, których brzeg jest podwójnie piłkowany. Młode liście są omszone, starsze stają się błyszczące i gładkie. Przez cały sezon wegetacyjny mają kolor zielony, natomiast jesienią przebarwią się na żółto bądź czerwono i opadają z drzewa jeszcze przed nastaniem zimy. Wiosną (V-VI) drzewo wydaje  niewielkie, pachnące, zielono-kremowe kwiaty, zebrane w wiechowate, wyprostowane kwiatostany. Wprawdzie nie są one szczególnie dekoracyjne, ale za to bardzo miododajne, co sprawia, że klon tatarski jest rośliną bardzo cenioną przez pszczelarzy. Po zapyleniu kwiatów, na pędach pojawiają się nasiona, zamknięte w bardzo charakterystycznych, rosnących parami, oskrzydlonych łupinkach. Początkowo barwa „skrzydełek” jest zielona, ale w miarę dojrzewania przybiera intensywnie czerwony kolor, przez co drzewo wygląda bardzo dekoracyjnie. Jesienią dojrzałe nasiona brązowieją i są rozsiewane za pomocą wiatru, co sprawia, że drzewa te nie mają większych kłopotów z rozmnażaniem.

Klon tatarski jest rośliną bardzo mało wymagającą i odporną na niesprzyjające warunki środowiskowe (dobrze znoszą przejściową suszę oraz niskie, zimowe temperatury). Rośnie na różnych stanowiskach i toleruje większość rodzajów gleb, chociaż oczywiście posiada swoje preferencje. Najlepiej czuje się w miejscach słonecznych oraz na żyznych, dość próchniczych i umiarkowanie wilgotnych podłożach, których pH jest zbliżone do obojętnego. W uprawie raczej nie sprawia problemów, chociaż niekiedy mogą go zaatakować choroby grzybowe (zgorzel pędów, czarna plamistość liści klonu) lub szkodniki (mszyca - włochatka klonowa czarna, naliściaki drzewoszki, czasami także opuchlaki truskawkowce).

Rozmnażanie

Klony tatarskie bardzo dobrze rozmnażają się przez wysiew nasion, zebranych z drzew późną jesienią. Przed wiosennym siewem, nasiona wymagają jednak stratyfikacji (2-3 miesięcy przetrzymywania w niskich temperaturach), gdyż zabieg ten znacznie ułatwia ich kiełkowanie. Siewki zwykle rosną dość szybko i dobrze znoszą przesadzanie, jednak pierwsze kwiaty wydają dopiero w wielu ok. 5 lat.

Zastosowanie

Te piękne i dekoracyjne drzewa znakomicie sprawdzają się w nasadzeniach parkowych i ogrodowych oraz jako rośliny zieleni miejskiej. Ze względu na niezbyt duże rozmiary, nadają się do sadzenia także w niewielkich ogrodach. Można z nich tworzyć aleje lub szpalery oraz sadzić pojedynczo, jako element krajobrazowy. Ponieważ dobrze znoszą cięcie, sprawdzają się też jako rośliny na formowane żywopłoty. Zabieg cięcia należy jednak przeprowadzać dopiero latem lub wczesną jesienią, gdyż wykonany wiosną spowoduje duży wypływ soku, co mocno osłabia rośliny i czyni je podatnymi na choroby i ataki szkodników. Ze względu na ładny pokrój, niewielkie rozmiary, malownicze liście i możliwość przycinania, klon tatarski bywa również wykorzystywany do tworzenia ciekawych form drzewek Bonsai.

Podgatunki i odmiany

W nasadzeniach większą popularność od klonu tatarskiego zdobywa klon Ginnala (Acer ginnala), który najczęściej traktowany jest jako podgatunek klonu tatarskiego. Ma on nieco mniejszą wysokość (ok. 8 m.) i wyraźniej klapowane liście, a jesienią przebarwia się na piękny, czerwony kolor. W szkółkach od niedawna można również nabyć ciekawą odmianę klonu tatarskiego „Hot Wings”, o szczególnie intensywnym zabarwieniu czerwonych skrzydełek nasiennych, które bardzo podnoszą walory dekoracyjne drzewa.