Klon jawor (Jawor) - Acer pseudoplatanus

Występowanie
   

Gatunek występuje w Europie, na Kaukazie oraz w Azji Mniejszej. W Polsce występuje przede wszystkim na południu i na zachodzie kraju. Najczęściej występuje w lasach mieszanych i liściastych.

Wymagania
   

Acer pseudoplatanus tak jak większość gatunków rodzaju Acer należy do drzew dość tolerancyjnych, radzących sobie w zmiennych warunkach. Wykazuje jednak wyższe wymagania aniżeli np. klon zwyczajny. Preferuje stanowiska słoneczne do półcienistych. Najlepiej rośnie na glebach świeżych, głębokich oraz żyznych, w bardziej wilgotnym klimacie, a więc na terenach nadmorskich i górzystych. Należy do drzew bardziej odpornych na silne wiatry, ale gorzej sobie radzi z suszą i zanieczyszczeniami.

Zastosowanie
   

Klon jawor ze względu na swoje rozmiary może być stosowany jako soliter w krajobrazie parkowym. Jawor w odmianach może być sadzony także  w dużych ogrodach. Pięknie prezentuje się jako drzewo alejowe. Wykorzystywany także  w uprawach leśnych.
   

Drewno tego gatunku jest twarde i dość wytrzymale, dlatego znalazło zastosowanie w stolarstwie oraz przy produkcji wybranych instrumentów muzycznych.

Odmiany
   

Z odmian Acer pseudoplatanus warto wymienić:

• ‘Leopoldii’ – odmiana polecana ze względu na bardzo dekoracyjne liście. Młode listki przybierają barwę miedzianoróżową, z czasem stają się białawe z żółtymi plamami. Ta pstrokatość, bardzo ciekawie prezentuje się na tle drzew o ciemniejszym ulistnieniu.

• ‘Brillantissimum’- odmiana w formie piennej o liściach w barwie jasnej, żółtawej do bladoróżowej.

• ‘Bruchem’- odmiana, która poradzi sobie nawet w gorszych warunkach siedliskowych.

• ‘Erectum’- odmiana o koronie kolumnowej, która nadaje się na zastosowanie jako drzewo alejowe.

• ‘Erythrocarpum’- odmiana charakterystyczna ze względu na czerwonawe skrzydlaki (owoce).

• ‘Negenia’- odmiana mniej odporna na mróz, która dobrze prezentuje się jako drzewo alejowe.

• ‘Rotterdam’- odmiana charakteryzująca się zwartym pokrojem, doskonała jako drzewo alejowe.

• ‘Atropurpureum’- odmiana o ciekawych liściach- od spodu ciemnopurpurowych.

• ‘Nizetii’- odmiana o bardzo charakterystycznych liściach- od spodu purpurowe, a na wierzchu pstre.

• ‘Prudhonice’- odmiana warta uwzględnienia ze względu na ciemnopurpurową barwę spodniej strony blaszki liściowej.

• ‘Atropurpureis Argenteovariegatis’- odmiana o liściach z jasnymi smugami i cętkami.

• ‘Worley’- odmiana początkowo o złocistych liściach, które z czasem stają się bardziej zielone. Na słonecznym stanowisku zachwyca cieplejszą zielenią.

Uwagi
   

Klon jawor może przeżyć nawet do kilkuset lat.
   

Acer pseudoplatanus jest często atakowany przez czerniaka klonowego, a więc chorobę grzybową, której źródłem jest Rhytisma acerinum. Choroba objawia się w okresie letnim, w postaci czarnych plam, z żółtą obwódką, które ukazują się na liściach. Efektem choroby jest zbyt wczesne opadanie liści.

Tekst: Grzegorz Bogucki