Groch pastewny nazywany także grochem błękitnopurpurowym lub peluszką (Pisum sativum subsp. arvense), to bardzo wartościowa roślina użytkowa. Bogate w białko, witaminy i związki mineralne nasiona oraz części zielone, stanowią wartościową paszę dla zwierząt hodowlanych, natomiast części zielone oraz korzenie mogą być doskonałym nawozem zielonym, traktowanym jako poplon letni.
Opis
Groch pastewny wyglądem przypomina groch siewny choć jego pędy są delikatniejsze i bardziej wiotkie. Ich długość to ok. 30-110 cm, dlatego bez roślin wspierających np. w postaci zboża, tworzą na zagonie splątaną gęstwinę. Liście grochu pastewnego są pierzaste i składają się z 1-3 owalnych, gładkich liści, ale u wielu odmian w górnej części łodygi są przekształcone w wąsy (odmiany wąsolistne). Kolor kwiatów grochu pastewnego także jest uzależniony od odmiany i choć najczęściej bywa czerwono-różowo-fioletowy, może też być biały bądź czerwony. Odmiana odpowiada również za barwę nasion, bo choć z reguły są one ciemne lub brązowe, mogą być też kremowe lub kolorowe.
Odmiany
Na chwilę obecną w COBORU zarejestrowanych jest 11 odmian grochu pastewnego. Trzy z nich to rośliny wysokie, dorastające do ok. 110 cm.: „Marych” (odmiana kwitnąca na biało, wąsolistna), „Muza” (odmiana kwitnąca na biało, wąsolistna, z reguły uprawiana na nasiona) i „Roch” (odmiana o kwiatach kolorowych, liściasta). Pozostałe odmiany to rośliny dość niskie (wysokość nie przekracza 85 cm), najczęściej przeznaczone na nasiona.: „Eureka” (odmiana o kwiatach kolorowych, liściasta), „Hubal” (odmiana o kwiatach kolorowych, liściasta), „Milwa” (odmiana o kwiatach kolorowych, wąsolistna), „Model” (odmiana kwitnąca na czerwono, wąsolistna), „Pomorska” (odmiana o kwiatach kolorowych, wąsolistna), „Sokolik” (odmiana o kwiatach kolorowych, wąsolistna), „Turnia” (odmiana o kwiatach kolorowych, wąsolistna) i „Wiato” (odmiana o kwiatach kolorowych, liściasta).
Wymagania i uprawa
Groch pastewny nie ma tak wysokich wymagań jak groch jadalny, dlatego jego uprawa jest stosunkowo łatwa. Peluszka preferuje wprawdzie dostatecznie żyzne, próchnicze oraz umiarkowanie wilgotne gleby o obojętnym odczynie pH (na kwaśnych polecane jest wapnowanie), ale na słabszych też się uda, szczególnie, jeśli jesienią zostaną wzbogacone mieszanką nawozów mineralnych z przewagą fosforu (70 kg. P2O5/ha) i potasu (100 kg. K2O/ha). Azot w nawożeniu możemy pominąć, gdyż roślina wiąże ten pierwiastek samodzielnie za pomocą bakterii brodawkowych znajdujących się na korzeniach. Poza tym rozgałęzione, palowe korzenie peluszki doskonale radzą sobie z pozyskiwaniem składników pokarmowych, wypłukanych do głębszych warstw podłoża. Należy jednak pamiętać, że należącego do rodziny motylkowych grochu, nie należy uprawiać ani po ani przed warzywami z tej samej grupy (np. grochem jadalnym, bobem, fasolą), ze względu na możliwość wystąpienia wspólnych chorób i szkodników.
Groch pastewny - Peluszka
Przeznaczenie i terminy siewu
Groch siewny jest rośliną jednoroczną, uprawianą wyłącznie z nasion. Stanowisko przeznaczone pod jego uprawę powinno być odchwaszczone, a podłoże spulchnione na głębokość ok. 10 cm. Terminy siewu są natomiast uzależnione od celu uprawy. Jeśli planujemy zebrać z roślin nasiona, a masę zieloną wykorzystać na paszę, wtedy groch wysiewamy bardzo wczesną wiosną, nawet w okolicy 10-15 III (najdalej p. IV). Nie należy przy tym martwić się ewentualnymi przymrozkami, gdyż niskie temperatury nie tylko nie zagrażają nasionom, ale nawet wpływają bardzo korzystnie na ich właściwe kiełkowanie i dalszy rozwój. Znacznie później wysiewamy natomiast rośliny, które mają być przeznaczone na nawóz zielony w poplonie letnim. Siew przeprowadzamy wtedy zaraz po zbiorze plonu głównego (VII), jednak nie później niż do połowy sierpnia. Norma wysiewu grochu pastewnego w zależności od siły kiełkowania nasion, odmiany i typu podłoża to ok. 140-300 kg. nasion na 1 h. w siewie czystym. Nasiona wysiewa się na głębokość ok. 6-8 cm., w rzędy co 15-20 cm.
Groch pastewny - Peluszka
Niekiedy groch pastewny uprawia się także w mieszankach z innymi roślinami, co ma na celu wzbogacenie paszowej wartości roślin, lepszą ochronę przed zachwaszczeniem podłoża oraz zapewnienie pędom grochu oparcia. Zawartość grochu w takich mieszankach nie powinna być jednak niższa niż 40-50%, natomiast głębokość siewu powinna wynosić ok. 4 cm. Najczęściej zestawiane z grochem pastewnym rośliny to: jęczmień, owies i pszenżyto, a także facelia oraz słonecznik.
Groch pastewny - Peluszka
Zbiór nasion i zielony nawóz
Groch uprawiany na nawóz zielony, przekopujemy późną jesienią lub pozostawiamy na polu do przemarznięcia i przekopujemy wiosną.
Jeśli rośliny uprawiane są na nasiona ich zbiór przeprowadzamy wczesnym latem (po ok. 2,5-3 miesiącach od siewu). Ponieważ jednak dojrzewają nierównomiernie i po zbiorze są z reguły wilgotne, należy je poddać dodatkowemu suszeniu.
Choroby i szkodniki
Groch pastewny, podobnie jak groch jadalny narażony jest na cały szereg zagrożeń ze strony chorób i szkodników. Najczęściej mogą go atakować takie choroby jak: askochytoza, mączniak czy rdza oraz szkodniki np. pachówka strąkóweczka, oprzędziki, strąkowiec grochowy, mszyce.
Z tego względu nasiona przed siewem warto zaprawiać odpowiednimi preparatami ochronnymi (np. przed zgorzelem siewek ochroni rośliny Vitavax 200 FS, a zawierająca żywe kultury bakterii wiążących azot Nitragina wspomoże rozwój roślin). Ważne jest także nabywanie dobrej jakości materiału siewnego u sprawdzonego sprzedawcy, co zmniejszy ryzyko przenoszenia chorób wraz z nasionami.
Autor: Katarzyna Józefowicz
Źródła:
1. „Rośliny użytkowe” Wiedza Powszechna W-wa 1961
2. „Działkowiec” 8/10 „Zielone nawozy” str. 62/63 dr E. Ferens
0 komentarzy