Piękne, niebiesko-fioletowe łany facelii błękitnej (Phacelia tanacetifolia) zachwycają każdego, kto tylko ma okazję je oglądać. Kwitnące facelie przyciągają także mnóstwo owadów, z pszczołami na czele, gdyż należą do najlepszych i najbardziej cenionych roślin miododajnych. Jednak facelie błękitne to nie tylko piękne i miododajne kwiaty, ale także bardzo wartościowe rośliny poplonowe, często uprawiane na zielony nawóz.
Opis
Facelia błękitna dorasta do wysokości ok. 80-100 cm. i posiada dość szorstkie, gęsto owłosione, sztywne pędy oraz tak samo owłosione, pierzaste, jasnozielone liście. Jej niebieskofioletowe, dzwonkowate kwiaty w zależności od terminu siewu rozwijają się od czerwca do sierpnia i pozostają na roślinie przez ok. 2-4 tygodnie. Są wprawdzie niewielkie, ale zebrane w szczytowe skrętki, tworzą dość duży kwiatostan, początkowo przypominający kształtem rozwarty kielich, później „puchatą kitę” (za sprawą licznych, długich pręcików).
Zalety facelii jako nawozu zielonego
Dzięki swoim rozlicznym zaletom, facelia błękitna zajmuje jedną z najważniejszych pozycji na liście roślin poplonowych, uprawianych na zielony nawóz. Jest gatunkiem jednorocznym, tworzącym rozbudowany system korzeniowy, pozwalający na pobieranie substancji pokarmowych z głębszych warstw podłoża i przemieszczanie ich do nadziemnej części zielonej. Posiada bardzo niewielkie wymagania uprawowe oraz stosunkowo krótki okres wegetacji (ok. 3-3,5 miesiąca). Ze względu na silny wzrost i intensywne krzewienie, bardzo utrudnia rozwój chwastów. Facelia błękitna może być również uznawana za roślinę fitosanitarną, gdyż niektóre z jej odmian ograniczają w glebie liczebność mątwika (np. „Natra”). Poza tym roślina choruje bardzo rzadko i równie rzadko jest atakowana przez szkodniki. Ponieważ nie jest spokrewniona z żadnymi warzywami (należy do rodziny czerpakowatych), bez obawy można ją przed nimi uprawiać. Facelia pozostawia też po sobie dużą ilość materii organicznej, która wzbogaca glebę i poprawia jej strukturę.
Facelia
Facelia
Odmiany
Obecnie w Centralnym Ośrodku Badań Odmian Roślin Uprawnych zarejestrowanych jest 7 odmian facelii błękitnej: „Anabela” (średnio wczesna, możliwa do wysiewu w marcu), „Angelia” (daje dużą ilość zielonej masy), „Asta” (wcześnie kwitnąca), „Natra” (daje wysoki plon masy zielonej, doskonała na poplon, wpływa na ograniczenie występowania w podłożu mątwika), „Stala” (daje dużą ilość zielonej masy, idealna na poplon) oraz „Atara” i „Lisette”.
Facelia
Wymagania i uprawa
Uprawa facelii błękitnej nie powinna sprawiać żadnych większych problemów. Roślina wprawdzie najlepiej czuje się na stanowisku słonecznym oraz na żyznych, umiarkowanie wilgotnych glebach, ale urośnie niemal na każdej, nawet dość ubogiej glebie ogrodowej. Sporo wilgoci i ciepła wymaga w początkowym okresie wzrostu, później jednak dobrze znosi suszę i chłody, a nawet niewielkie przymrozki (do ok. -5°C). Nie wymaga pielenia ani oprysków preparatami ochrony roślin i ze względu na krótki okres wegetacji może być wykorzystywana jako przedplon lub poplon letni.
Facelia jako poplon
Najczęściej facelię błękitną wykorzystuje się jako poplon letni, przeznaczony do przekopania jesienią. Jeśli zależy nam na wysokim plonie masy zielonej, podłoże przed siewem można dodatkowo zasilić mieszanką nawozów mineralnych o zmniejszonej zawartości azotu. Nasiona wysiewa się od połowy lipca do połowy sierpnia (po uprzątnięciu plonu głównego), w rzędy co 25 cm., przeznaczając ok. 12-17 g/10 m.2. Norma wysiewu facelii na poplon zależy w pewnym stopniu od typu gleby, gdyż na gleby lekkie i słabsze poleca się stosować górną granicę normy, natomiast na żyzne i ciężkie dolną. Facelię można również wysiewać w mieszankach np. z saradelą . Bardzo ważne jest przykrycie nasion zaraz po wysiewie ok. 2-3 cm. warstwą podłoża, gdyż w ciemności facelia kiełkuje znacznie lepiej niż kiedy zostanie narażona na światło słoneczne. Rośliny uprawiane, jako polon letni, ścina się zaraz po zakwitnięciu (jeśli nie zależy nam na nasionach, najlepiej nie dopuścić do ich zawiązania i dojrzewania) i przekopuje się późną jesienią na głębokość ok. 15-20 cm..
Facelia
Po facelii można uprawiać większość warzyw okopowych (np. buraki, ziemniaki) oraz wymagających nawożenia organicznego (np. ogórki, kapustę, seler).
Autor: Katarzyna Józefowicz
Źródła:
1. „Działkowiec” 8/10 „Zielone nawozy” str. 62/63 dr E. Ferens
2. „Działkowiec” 7/08 „Poplonowe nawozy zielone” str. 62 dr A. Zaniewicz-Bajkowska
0 komentarzy