Spacerując latem po łące możemy spotkać smukłą roślinę, "wynoszącą się" pośród traw i innych dziko rosnących gatunków. W taki sposób rozpoznamy dziewannę. Młode egzemplarze zaś tworzą jedynie rozetę z liści, rosnącą blisko podłoża. Choć dziewanna głownie rośnie dziko, wielu jej amatorów decyduje się na wprowadzenie którejś jej odmiany do swojego ogrodu. Mamy ich bowiem 9 w naszym kraju, w sumie aż 250. Poza granicami Polski dziewannę można spotkać na polach i łąkach innych krajów Europy, a także w Azji. Roślina z rodziny trędownikowatych nie tylko pięknie wygląda, ale jest wdzięczną w uprawie, ponieważ dobrze rośnie na glebach piaszczystych, kamienistych itp. bez względu na to, czy została posadzona z nasion, czy przyniesiemy ze sobą ze spaceru młody egzemplarz do posadzenia w pobliżu domu.
Sadzenie i wysiewanie dziewanny
Jeśli zapragniemy w naszym ogrodzie mieć dziewannę, musimy pozyskać nasiona z dziko rosnących egzemplarzy lub wykopać młodą roślinę i przynieść w wybrane miejsce. Jeżeli wybierzemy pierwszy sposób trzeba zwrócić uwagę na to, czy nasiona są już dojrzałe. Będzie o tym świadczył ich brązowy kolor. Jeżeli decydujemy się na wykopanie rozety liściowej, należy czynić to z ogromną ostrożnością tak, by nie uszkodzić korzenia palowego. Jeżeli tak by się stało, roślina nie przyjmie się na nowym stanowisku. Natychmiast po przyniesieniu sadzonki, umieszczamy ją w podłożu. Wzniesiony pęd, tak charakterystyczny dla rośliny zacznie rozwijać się w drugim roku po posadzeniu dziewanny. Natomiast jeżeli udało nam się w lipcu lub sierpniu zebrać nasiona, gotowe do wysiania, należy niezwłocznie umieścić je w ziemi, lekko je w nią wciskając i nie przykrywając glebą. W przypadku sadzenia rozety liściowej, kwiatów możemy spodziewać się niekiedy już w tym samym roku. Jeżeli wysiejemy zaś dziewannę z nasion, na kwiaty będziemy musieli poczekać do kolejnego roku.
Nasiona dziewanny można też znaleźć w sprzedaży. Występują one w formie mieszanek odmian lub jednej odmiany. Obydwa rodzaje nasion można nabyć w sklepach ogrodniczych zarówno stacjonarnych jak i internetowych
Wyróżniamy kilka odmian dziewanny, różniących się od siebie nieco wielkością, wyglądem i kolorem kwiatów, jednak wszystkie mają swój urok i są niezwykle piękne.
Dziewanna drobnokwiatowa
Kilka gatunków występujących w Polsce
• Dziewanna drobnokwiatowa
Jest rośliną dwuletnią. Wzniesiony ku górze pęd wyrasta w czasie drugiego roku życia rośliny i może osiągnąć nawet 2 metry wysokości. W górnej części pędu pojawiają się żółte kwiaty zebrane w kwiatostany. Charakterystyczną cechą tej odmiany jest owłosienie jej części wegetatywnych. Nawet owoce i kwiaty nie są pozbawione włosków. Liście dziewanny drobnokwiatowej są podłużne. Roślina zakwita w lipcu a jej kwiaty utrzymują się czasem nawet do października. Niestety każdy kwiat otwiera się jedynie na kilka godzin po czym następuje jego zwiędnięcie i obumarcie.
Dziewanna drobnokwiatowa
• Dziewanna wielkokwiatowa
W Polsce to najpopularniejszy gatunek rosnący na polach i łąkach a także obrzeżach lasów i przy drogach. W uprawie doskonale rośnie nawet na słabszej glebie. Wysoki pęd oraz liście tej odmiany są pokryte żółtawymi włoskami, czyli kutnerem. W okolicach szczytu łodygi możemy zauważyć kwiaty zebrane w grona tworzące coś w rodzaju kłosa. Kwiaty dziewanny wielkokwiatowej mogą mieć wielkość do 5 cm.
• Dziewanna fioletowa
Swoją nazwę zawdzięcza kolorowi kwiatów, pojawiających się na głównej osi kwiatostanu. Łodyga wzniesiona ku górze może dorastać do wysokości 1 metra. Pokryta jest ona włoskami lub meszkiem. Ta odmiana dobrze przyjmie się nawet na glebie suchej o ile tylko będzie miała wystarczająco dużo słońca.
Dziewanna wielkokwiatowa
• Dziewanna pospolita
Przez rolników jest uważana za chwast, jednak jej walory ozdobne sprawiają, że często gości w naszych ogrodach. Dziko natomiast można ją spotkać nie tylko na naszym kontynencie, ale też na Syberii. Odmianę można posadzić nawet na słabej glebie, gdzie bardziej wymagające rośliny nie miałyby szans na rozwój i to właśnie jest kolejnym z jej atutów. Pęd dziewanny pospolitej wygląda dość niecodziennie jak na ten gatunek bowiem na dole jest obły zaś bliżej szczytu przyjmuje formę kanciastą. Dorasta do 100 cm. Roślina posiada żółte kwiaty z czerwoną plamką. Wyrastają one przy szczycie łodygi i mogą mieć wielkość od 2 do 5 cm.
Dziewanna fioletowa
• Dziewanna jedwabista
Odmianę tę rozpoznamy po mocnej i wysokiej łodydze, która może mieć nawet 160 cm wysokości. Poza tym ta dziewanna charakteryzuje się pokrytymi białym włosiem liśćmi i żółtymi kwiatami, którymi można się cieszyć przez całe lato. Odmianę można śmiało posadzić an słabej glebie, lecz preferuje ona stanowisko raczej słoneczne i suche. Doświadczeni ogrodnicy radzą sadzić dziewannę jedwabistą pojedynczo, w połączeniu z mniej okazałymi roślinami. W takiej kompozycji to dziewanna będzie "królową" w reszta roślin jej uroczym tłem
Generalnie wszystkie te odmiany mogą rosnąć na glebie mniej użytecznej z punktu widzenia ogrodnika, jednak jeżeli mamy taką możliwość, warto im zapewnić stanowisko z glebą próchniczą i dobrze przepuszczalną, a na pewno odwdzięczą się nam pięknym wyglądem.
Dziewanna a medycyna ludowa
Dziewanna to źródło substancji bardzo cennych w zmaganiach o zdrowie i urodę. Napary, wywary i wyciągi z tej rośliny można stosować zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. W przypadku schorzeń górnych dróg oddechowych, kłopotów z wykrztuszaniem czy chrypką, zbawiennie działa napar lub wywar z kwiatu podawany doustnie. Ta część dziewanny zawiera bowiem śluzy oraz saponinę. Herbatka pomaga także na dolegliwości żołądkowe oraz kłopoty z pęcherzem moczowym. Z kolei wyciąg alkoholowy jest doskonały do nacierania w przypadku bólów stawów i kości a nawet korzonków. Odwar można także sporządzić z liści dziewanny i stosować na ropnie, odleżyny czy stłuczenia a nawet dokuczliwe hemoroidy. Płukanka z kwiatu dziewanny doskonale wzmacnia włosy i sprawia, że stają się zdrowsze, a dodatkowo nie zawiera substancji chemicznych, które źle wpływają na naszą czuprynę. Zanim więc sięgniemy do apteczki, może wypróbujmy stosowane od dawna z sukcesem metody domowe z zastosowaniem dziewanny.
Dziewanna pospolita
Chociaż stare przysłowie mówi: "Gdzie rośnie dziewanna, tam bez posagu panna" co sugeruje, że miejsce w którym rośnie ten gatunek, charakteryzuje się słabą glebą, tak naprawdę, małe wymagania można chyba uznać za atut dziewanny. Kiedy więc podczas wędrówek po łące natkniemy się na tę roślinę, rozważmy, czy w naszym ogrodzie nie znalazło by się jakieś skromne miejsce właśnie dla niej.
0 komentarzy