Dąb szypułkowy - Quercus robur

Występowanie
    

Gatunek bardzo rozpowszechniony w Europie oraz Azji Mniejszej. W Polsce bardzo pospolity.
    
Wymagania
    

Dąb szypułkowy należy do drzew wymagających i najlepiej rośnie na glebach świeżych, głębokich, żyznych, ciepłych oraz dostatecznie wilgotnych. Preferuje gleby gliniaste do piaszczysto gliniastych. Na jałowym, suchym podłożu słabo rośnie i bardzo często przyjmuje krzaczaste formy. Quercus robur jest ciepłolubny i światłolubny aczkolwiek w młodym wieku znosi zacienienie, a w późniejszym wyłącznie zacienienie boczne. Wykazuje wrażliwość na późne wiosenne przymrozki.
    

Zastosowanie
    

Gatunek ze względu na swój malowniczy pokrój oraz żywotność stał się podstawowym gatunkiem do obsadzania dużych parków, zieleńców oraz otwartych przestrzeni. Sadzony także jako drzewo pamiątkowe.
    

Drewno dębu szypułkowego jest bardzo wartościowe. Odznacza się wysoką twardością, trwałością oraz elastycznością. Wykorzystywane m.in. w meblarstwie i budownictwie. Posiada wysoką kaloryczność dzięki czemu jest doskonałe jako opał.
    

Wysoka zawartość garbników w korze powoduje , że dąb szypułkowy znalazł zastosowanie w lecznictwie. Kora dębu stanowi surowiec zielarski i wykorzystywana jest m.in. jako środek ściągający, bakteriobójczy oraz przeciwzapalny.
    

Owoce dębu szypułkowego stanowią ważny składnik pokarmowy zwierzyny leśnej.
 

Odmiany
    

Dąb szypułkowy doczekał się licznych odmian z których najbardziej znane i wartościowe to:

• ‘Fastigiata’ – odmiana charakteryzująca się zwartym i kolumnowym pokrojem. Osiąga do około 15 m wysokości i 3-4 szerokości. Ze względu na charakterystyczny pokrój można wykorzystać ją jako drzewo alejowe czy też soliter. Sprawdzi się także w ogrodzie przydomowym.

• ‘Fastigiata Koster’ – odmiana także o wąsko kolumnowym pokroju.

• ‘Concordia’ – odmiana żółtolistna u której młode liście zabarwione są na żółto, a z czasem zielenieją. Charakteryzuje się powolnym wzrostem i po czterech dekadach osiąga około 8 m wysokości. Korona z czasem bardziej kulista.

• ‘Argenteovariegata’ – odmiana charakterystyczna ze względu na biało nakrapiane liście.

• ‘Pectinata’ – odmiana charakteryzująca się wolnym wzrostem i bardzo oryginalnymi pierzastymi liśćmi. Osiąga do około 15 m wysokości.

• ‘Purpurascens’ – odmiana charakterystyczna ze względu na barwę liści, które w początkowej fazie rozwoju są purpurowe, a następnie bardziej zielone.

• ‘Pendula’ – odmiana bardzo zmienna o zwisającym pokroju.

Uwagi

Dąb szypułkowy bywa często atakowany przez choroby grzybowe m.in. mączniak prawdziwy. Choroba łatwa do zdiagnozowania, ze względu na biały nalot pojawiający się zarówno na liściach jak i pędach. Źródłem choroby jest grzyb Microsphaera alphitoides. Zaatakowane liście i pędy ulegają uszkodzeniu i z czasem zamierają. Choroba bardzo niebezpieczna zwłaszcza dla młodych roślin, które mają mniejsze przyrosty i z czasem mogą nawet zamierać. Do walki z chorobą warto zastosować odpowiedni fungicyd.
 

Zamieranie pędów, to kolejna bardzo niebezpieczna choroba, która uśmierca także stare i okazałe dęby. Dąb szypułkowy należy do tych dębów, które są bardziej podatne na zamieranie pędów. Źródłem choroby jest Ceratocystis, a objawia się ona brązowieniem i przedwczesnym opadaniem liści. Na pędach, gałęziach i pniu pojawiają się wodniste, ciemnobrunatne plamy. Porażone drzewa należy usuwać.

Do częstszych szkodników dęba szypułkowego należą m.in. mszyce ( zdobniczka dębowa, floksera jamkodębowa, zrostek dębowy), galasówka dębianka, koziróg dębosz, sosówka dębowa, skoczono dębowiec, tyszerka płaskowiaczek.

Tekst: Grzegorz Bogucki