Cząber uprawa, właściwości, zastosowanie

Zbiór i suszenie

Surowiec zielarski stanowi ziele cząbru (Herba Satureja) zebrane w czasie kwitnienia i wysuszone. Zbiera się całą część nadziemną lub tylko same wierzchołki pędów. Suszy się je w pęczkach zawieszonych na sznurze lub rozłożone cienką warstwą na siatkach, w temperaturze otoczenia. Można również suszyć w suszarni w temperaturze do 40 °C.

Cząber - uprawa, właściwości, zastosowanie

Skład – właściwości i zastosowanie

Zawierające od 1,3 do 3% olejku eterycznego zawierającego karwakrol (do 40%), p-cymen (do 30%) oraz alfa- i beta-pinen, borneol, terpineol, kariofylen i linalol. Najwięcej olejku posiada ziele zebrane na początku kwitnienia. Poza olejkiem ziele cząbru zawiera także garbniki, żywice, flawonoidy (rutozyd) oraz witaminę C i sole mineralne cynku, potasu, magnezu i sodu.

Taki skład powoduje że cząber posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybowe, przeciwzapalne, przeciwbiegunkowe, przeciwbólowe i antyoksydacyjne. Przeciwdziała nadmiernej fermentacji w jelitach oraz działa przeciwbiegunkowo. Stosowany jest także zewnętrznie do kąpieli w stanach zapalnych skóry oraz w kosmetyce do wyrobu maseczek ściągających i przemywania tłustej cery. Sok ze świeżego ziela łagodzi świąd po ugryzieniach owadów.

W dzisiejszych czasach cząber jest coraz rzadziej wykorzystywanych jako roślina lecznicza, na rzecz jego walorów smakowych. Posiada bardzo charakterystyczny, nieco ostry smak, kojarzący się wielu osobom z pieprzem.  Świeże lub częściej suszone ziele dodaje się do potraw z fasoli, grochu, bobu, zup, dań z jaj, ziemniaków, twarożków. Otarte ziele i olejek używane są jako ostra przyprawa do marynat, konserw mięsnych, rybnych i jarzynowych, a zwłaszcza ogórków i kapusty. Wchodzi w skład pieprzu ziołowego oraz mieszanki ziół prowansalskich.

Tekst: Paweł Romanowski

Źródła:

Zioła dla wszystkich,
Przewodnik po Kolekcjach Ogrodu Botanicznego PAN w Powsinie
Panacea, Kwartalnik Laborafmu upowszechniający ziołolecznictwo