Burak liściowy

Burak liściowy uprawiany jest zarówno dla jego wartości odżywczych i smakowych, jak i ze wzglądu na walory dekoracyjne odmian o wielobarwnych liściach. To niezwykle ciekawe warzywo liściowe znane jest również jako boćwina, nie należy jednak go mylić z botwiną, którą nazywamy młode buraki ćwikłowe. Interesująca nas roślina pochodzi z obszarów leżących nad Morzem Śródziemnym, ale uprawiana jest powszechnie w wielu krajach Europy Zachodniej. W Polsce uprawia się ją na niewielką skalę, głównie w ogródkach przydomowych i działkach, jest też dość rzadko spotykana w sklepach. Tak więc warto posadzić buraka liściowego w warzywniku lub na rabacie pośród kwitnących kwiatów, gdzie będzie się komponował równie dobrze.

Charakterystyka

Burak ten jest rośliną dwuletnią, uprawiany jest jednak jako jednoroczna. Wiosną tworzy dość gęstą rozetę liści.  Są one pofałdowane, grube i mięsiste, mają charakterystyczny, intensywny smak, osadzone są na długich i grubych ogonkach liściowych. Dopiero w drugim roku wzrostu wytwarza się pęd kwiatostanowy i rozsiewa nasiona. Długi, mocno rozgałęziony korzeń jest niejadalny, spożywane są jedynie nadziemne części rośliny. Istnieje wiele odmian buraka o ogromnej różnorodności kolorów i faktur blaszek liściowych, jak i ogonków liściowych.

Polecane odmiany

‘Lukullus’ - odmiana o bardzo dużych, żółtozielonych, dużych i silnie pofałdowanych blaszkach. Bardzo plenna, o wspaniałym smaku i zielonkawobiałych ogonkach. Odporna na choroby.

‘Bright Lights’ - odmiana o szczególnych walorach dekoracyjnych. Ma jasnozielone liście, często podbarwione na czerwono. Ogonki liściowe szerokie przybierają różne kolory tęczy, mogą mieć barwę białą, żółtą, czerwoną, purpurową, a nawet pomarańczową.

‘Rhubarb Chard’ - odmiana o bardzo dużych, silnie pomarszczonych liściach o bordowo-zielonej barwie. Ogonki liściowe są dość grube, maja wiśniowo-czerwony kolor. Najlepiej smakują młode organy nadziemne.

‘Vulkan’ - odmiana o intensywnie ciemnozielonych liściach oraz szerokich i grubych czerwonych ogonkach.  Zaletą tej odmiany jest bardzo soczysta i smaczna boćwina.

‘Silber’ – blaszki liściowe mają barwę ciemnozieloną, jest to odmiana o białych nerwach. Uważa się ją za jedną z najsmaczniejszych.

Burak liściowy

Burak liściowy

Wymagania uprawowe

Co do warunków atmosferycznych i glebowych burak liściowy jest mało wymagający. W porównaniu do buraka ćwikłowego jest bardziej odporny na niskie temperatury, dzięki temu ma znacznie dłuższy okres wzrostu w polu. Dobrze znosi wysokie temperatury, najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych, nawet w pełnym słońcu. Ważne jest, by gleba pod jego uprawę nie była ani zbyt lekka, ani zbyt ciężka. Najlepiej sprawdzi się przepuszczalne podłoże o dobrej strukturze i dużej zawartości materii organicznej. Powinno też dobrze utrzymywać wilgotność, gdyż warzywo to źle plonuje zarówno, gdy ma zbyt sucho jak i zbyt mokro. Jeśli posadzimy buraka na dobrym stanowisku, na żyznym podłożu o dobrych warunkach powietrzno-wodnych, uzyskamy plon o znacznie delikatniejszym smaku i będzie on bardziej soczysty i kruchy. 

Burak liściowy

Uprawa

Nasiona możemy wysiewać bezpośrednio do gruntu od kwietnia do końca czerwca, a produkcje rozsady rozpocząć już na początku marca. Po około 6 tygodniach jest ona gotowa do wysadzenia na miejsce stałe, najlepiej w rozstawie 40 x 30 cm. Nasiona dobrze jest siać w rzędach co 30-40 cm, po wschodach rośliny przerywamy, pozostawiając po jednej roślinie co 20-30 cm. Warzywo to ma bardzo krótki okres wegetacji, pierwszego zbioru można dokonać już po 50-70 dniach. Tak więc zależnie od terminu siewu plony uzyskujemy od czerwca, aż do późnej jesieni. Części nadziemne możemy zbierać stopniowo w miarę ich dorastania, obrywając liście wraz z ogonkami na około 3 cm nad ziemią lub wycinając całe rozety. Nie powinno się zbyt długo zwlekać ze zbiorem, ponieważ z czasem tracą one znacznie na smakowitości i mogą stać się łykowate. Nie nadają się do długiego przechowywania, jedynie przez kilka dni. Burak ten nie wymaga wielu zabiegów pielęgnacyjnych, ograniczają się one do odchwaszczania, ważne jest to zwłaszcza we wczesnej fazie wzrostu roślin. Należy także pamiętać, że burak liściowy źle znosi suszę, dlatego w jego uprawie ważne jest regularne podlewanie. Na glebach lekkich warto zastosować ściółkę, która ograniczy przesychanie podłoża. Roślina ta jest dość żarłoczna, co 2-3 tygodnie powinno się dokarmiać ją wieloskładnikowym nawozem o niskiej zawartości azotu, dobrze jest też stosować obornik lub nawozy zielone. Najgroźniejszym szkodnikiem zagrażającym uprawom jest ślimak, który bardzo chętnie żeruje na liściach buraka. Warto więc w jego pobliżu posadzić bazylię, która skutecznie je odstraszy.

Wartość odżywcza

Burak liściowy jest warzywem o dużej wartości biologicznej, jest wspaniałym źródłem związków o działaniu antyoksydacyjnym i składników odżywczych. Zawiera duże ilości łatwo trawionego białka, a także żelaza, wapnia, potasu i manganu. Liście i ogonki są pełne witaminy A i C, jak również witamin z grupy B i kwasu foliowego. Znajdziemy w nich także betainę, która uważana jest za substancję obniżającą poziom homocysteiny, która odpowiedzialna jest za powstawanie zmian miażdżycowych i zakrzepowych, a w konsekwencji chorób serca i udarów mózgu. Polecany jest osobom chorym na cukrzycę i miażdżycę, jak również z problemami trawiennymi i nadwagą. Jest szczególnie ważnym uzupełnieniem diety przy anemii, a także u kobiet w ciąży. Liście mogą być spożywane na surowo, po zblanszowaniu lub ugotowane, można z nich przyrządzać sałatki, zupy, chłodniki i dodatki do dań ciepłych. Same ogonki liściowe możemy przygotowywać jak szparagi lub fasolę szparagową.

Burak liściowy

Autor: Justyna Przasnyska