Zaraza ziemniaka

Zaraza ziemniaka

1 komentarzy

Niewiele chorób grzybowych atakujących rośliny uprawowe, powoduje tak duże straty jak zaraza ziemniaka (fitoftoroza) . Za tą groźną i trudną do zwalczenia chorobę odpowiada patogen pochodzenia grzybowego, zaliczany do klasy lęgniowców (Oomycota). Najliczniej występuje na roślinach w chłodne i wilgotne lata, gdyż takie warunki odpowiadają mu najbardziej.

Porażane rośliny

Patogen zarazy ziemniaka jest o tyle niebezpieczny, że nie atakuje wyłącznie jednego, wybranego gatunku (ziemniaków), ale poraża także inne rośliny, szczególnie należące do rodziny psiankowatych (pomidory, papryka, oberżyna). Ponadto jego skuteczność w rozmnażaniu i przenoszeniu zarodników na kolejne rośliny jest tak duża, że kiedy choroba zaczyna dawać pierwsze objawy, istnieje duże prawdopodobieństwo, że części roślin nie uda się już uratować.

Rozprzestrzenianie

Grzyb odpowiedzialny za rozwój choroby, początkowo zasiedla liście wczesnych odmian ziemniaka (VI-VII), po czym za pomocą wiatru przenosi się na inne gatunki roślin. W czasie wilgotnej i chłodnej pogody, wykorzystuje jeszcze jeden sposób rozmnażania, polegający na wytwarzaniu tzw. pływek (zoospory), które za pomocą organu przypominającego wić, przemieszczają się w wilgotnym środowisku, zakażając w ten sposób kolejne rośliny.


Objawy

W pierwszym stadium rozwoju choroby, objawy widoczne są głównie na liściach, na których zaczynają tworzyć się brunatne, nieregularne i szybko powiększające się plamy. Po spodniej stronie blaszki liściowej, w warunkach zwiększonej wilgotności, można zaobserwować puszysty, białawy nalot grzybni. Po krótkim czasie liść usycha lub gnije. Choroba jednak nie poprzestaje na atakowaniu liści, gdyż zarodniki przenoszą się dalej, porażając również owoce i bulwy. Grzyb przedostaje się do ich wnętrza przez mikropęknięcia i szczeliny, wnikając głęboko do środka miąższu. W miejscu porażenia tkanka twardnieje, a na powierzchni widoczne są wypukłe, zielono-brunatne plamy, pokryte niekiedy delikatnym, białawym nalotem grzybni. Zakażone pomidory nie dojrzewają, a już dojrzałe szybko gniją, podobnie reagują owoce papryki i oberżyny, a także bulwy ziemniaków. Jeśli porażone ziemniaki lub pomidory zostaną złożone w przechowalni, ich miąższ szybko zmięknie i zacznie gnić, a choroba przeniesie się na kolejne owoce i bulwy. Chore ziemniaki mogą też stać się źródłem choroby, jeśli wykorzystamy je jako sadzeniaki i założymy z ich pomocą kolejną plantację.

Uprawa ziemniaków

Uprawa ziemniaków

Uprawa ziemniaków

Uprawa ziemniaków

Profilaktyka

W ograniczeniu występowania zarazy ziemniaka, może w pewnym stopniu pomóc profilaktyka, chociaż w przypadku tej choroby zwykle nie jest ona wystarczająca. Aby zminimalizować niebezpieczeństwo zakażenia, należy pamiętać, aby stanowiska zajmowane przez ziemniaka oraz rośliny psiankowate zlokalizować jak najdalej od siebie. Warto również wybierać do uprawy odmiany warzyw odpornych na tę chorobę, a także zaprawiać nasiona preparatami przeciwgrzybowymi.  Należy również pamiętać, aby nie uprawiać po sobie roślin z tej samej rodziny, szczególnie w sytuacji, kiedy w minionym sezonie choroba pojawiła się na plantacji. Ważne jest także usuwanie i niszczenie wszelkich pozostałości po zainfekowanych uprawach, gdyż choroba mogłaby w nich przetrwać, zakażając następne rośliny posadzone na danym stanowisku. Pomocny może być również profilaktyczny oprysk preparatami roślinnymi, wykonanymi np. na bazie czosnku lub cebuli.

Zaraza ziemniaka na pomidorach

Zaraza ziemniaka na pomidorach

Ochrona chemiczna

Niestety, kiedy mamy do czynienia z zarazą ziemniaczaną, sama profilaktyka zwykle nie wystarczy. Jeśli chcemy skutecznie opanować chorobę, musimy sięgnąć także po aktualnie zalecane preparaty ochrony roślin (fungicydy), stosując je nawet kilka razy w sezonie (najlepiej 2-3 rodzaje naprzemiennie) w dawkach i terminach zalecanych przez producenta. Jednymi z preparatów polecanych obecnie do zwalczania zarazy ziemniaka są: działające systemicznie (układowo) - np Midex 711,9 WG (pomidory) , wgłębnie i kontaktowo – np. Fantic M WP, Revus 250 SC (pomidor i ziemniak), Orvego 525 SC (pomidor), Inter Optimum 72,5 WP (ziemniak), układowo-wgłębnie – np. Infinito 687,5 SC (ziemniaki), Pyton Consento 450 SC (ziemniaki) oraz kontaktow, przeznaczone do oprysków profilaktycznych (przed wystąpieniem choroby, najlepiej 2 miesiące po wysadzeniu bulw ziemniaka) np. Gwarant 500 SC, Ranman Top 160 SC, Folpan 80 WG.


Opryski należy rozpocząć natychmiast po zauważeniu pierwszych, nawet niewielkich objawów choroby, a w wyjątkowo sprzyjających chorobie warunkach atmosferycznych (chłodne lato oraz wysoka wilgotność i utrzymująca się przez kilka dni temperatura na poziomie 12-18°C) oraz przy jednoczesnej uprawie kilku szczególnie zagrożonych grup roślin, warto również zastosować oprysk profilaktyczny, który może zapobiec rozwojowi patogenu. Przed zbiorem ziemniaków, dobrze jest też stosować desykację naci, polegająca na zasuszeniu części nadziemnej za pomocą jednego z zalecanych preparatów chemicznych (np. Reglone 200 SL, Basta 150 SL). Zabieg chroni bulwy przed zagniwaniem w czasie składowania.

Uprawa ziemniaków

Uprawa ziemniaków

Autor: Katarzyna Józefowicz

Źródła:
1.    „Atlas chorób i szkodników roślin warzywnych” A. Studziński, F. Kagan, Z Sosna, W-wa 1987 r.

czytaj dalej...

1 komentarzy

  1. Dodał: Natalia, Tytuł: Ziemniaki

    Pomocny artykuł, trzeba wiedzieć co można zrobić i jak się bronić przed zarazą naszych ziemniaczków.

Dodaj swój komentarz

Zobacz także