Szczaw polny (Rumex acetosella)

Szczaw polny (Rumex acetosella)

Skomentuj artykuł

Szczaw polny to wieloletnia roślina należąca do rodziny rdestowatych. Na stanowiskach naturalnych występuje między innymi na obszarze Europy, Azji oraz Afryki Północnej, skąd rozprzestrzeniła się na tereny obu Ameryk, Afryki i Australii. W Polsce jest to niezwykle pospolity chwast, który spotkać możemy na łąkach, pastwiskach, w pobliżu krawędzi lasu i na poboczach dróg. Jest jedną z pierwszych roślin, jakie pojawiają się na obszarach zubożałych i nieużytkach.

Opis rośliny

Wiosną szczaw polny tworzy rozetę liści, z której z czasem wyrastają liczne, wzniesione, lekko rozgałęzione w górnej części łodygi oraz duża liczba pędów pełzających. Może osiągać od 10 do 50 cm wysokości. Pędy są cienkie i często zabarwione na czerwono. Dolne liście większe od górnych, lancetowate lub jajowate, wydłużone u podstawy z dwoma lub jednym zębem, kształtem przypominają strzałę. Mają srebrzystozieloną barwę, starsze czerwonawonabiegłe. Kwitnie przez cały okres wegetacji. Zdarza się, że aż od kwietnia do listopada. Kwiaty męskie żółtozielone, natomiast żeńskie czerwonopomarańczowe. Rozwijają się na szczycie łodygi, tworząc rozłożystą wiechę. Owocem są trójkątne w przekroju niełupki, które z dużą łatwością są przenoszone przez wiatr. Jesienią wiechy przebarwiają się na brunatnoczerwony kolor. Są bardzo trwałe. Mogą przetrwać nawet całą zimę.

Siedlisko

Szczaw polny jest rośliną mało wymagającą. Urośnie niemal na każdym podłożu. Spotkać go można zarówno na piaszczystych, ubogich w składniki pokarmowe i wodę, jak i ciężkich, gliniastych, zalewowych glebach. Będzie pierwszą rośliną, która pojawi się na zakwaszonym terenie. Ten pospolity chwast szybko rozprzestrzenia się na polach i w ogrodach, porasta pobocza dróg, trawniki, łąki, opuszczone tereny górnicze i żwiry kolejowe. Rozwija się również na obszarach zalewowych, bagnach i błotnistych brzegach rzek.

Szczaw polny

Szczaw polny

Wymagania uprawowe

Rzadko stosowany jako roślina uprawna. Najlepiej rośnie na umiarkowanie wilgotnych, żyznych i przepuszczalnych glebach. Pod uprawę wybieramy stanowisko słoneczne. Chociaż preferuje gleby kwaśne, to toleruje również lekko zasadowe. Roślina bardzo lubiana przez gąsienice wielu gatunków motyli.

Rozmnażanie

Ten kłopotliwy chwast rozmnaża się przez odrosty korzeniowe i nasiona. Tworzy silnie rozgałęziony system korzeniowy. Główny palowy korzeń może wrastać w dół na głębokość prawie metra, a odrosty korzeniowe mogą się rozrastać na metr od pędu głównego. W ten sposób z odrostów na dużej powierzchni rozwijają się nowe rośliny. Szczaw polny bardzo łatwo się rozmnaża również z nasion. Są one długowieczne. Zachowują zdolność kiełkowania przez wiele lat. Kiełkują intensywnie w suchym i ciepłym miejscu. Ponadto nasiona przenoszone są przez wiatr, dlatego chwast ten z łatwością rozsiewa się na sporym obszarze.

Szczaw polny

Szczaw polny

Szczaw polny w kuchni

Świeże liście szczawiu są jadalne. Mogą być jedzone surowe lub gotowane. Mają mocny, cierpki i kwaśny smak, który niektórzy uważają za zbyt intensywny. Jest głównym składnikiem popularnej zupy szczawiowej, podawanej z ugotowanym na twardo jajkiem. Liście są doskonałym dodatkiem do sałatek, dobrze komponują się w mieszance z różnymi odmianami sałat. Liście szczawiu można marynować, kisić, suszyć lub zamrażać na zimę. Suszone lub świeże, drobno posiekane stosowane są jako przyprawa do drobiu, ryb i sosów. Roślina powinna być jednak stosowana z umiarem ze względu na dużą zawartość kwasu szczawiowego.

Właściwości lecznicze

Szczaw jest cenionym ziołem o właściwościach odtruwających. Świeży sok z liści ma działanie moczopędne, pomocny w leczeniu chorób nerek i dróg moczowych. Stosowany jest również jako środek przeczyszczający, gdyż wspomaga perystaltykę jelit. Pobudza apetyt i ułatwia trawienie, łagodzi długotrwałe chroniczne choroby przewodu pokarmowego oraz dolegliwości wątroby. Herbata z liści stosowana jest w leczeniu gorączki, stanów zapalnych i szkorbutu, ma właściwości napotne. Herbatka z korzeni ma działanie ściągające, stosowana jest przy zatruciach pokarmowych, biegunce i wzdęciach. Zewnętrznie w formie okładów stosowany bywa na stłuczenia, trudno gojące się rany i choroby skóry.

Uwagi

Szczaw polny podobnie jak wielu przedstawicieli rodzaju zawiera duże ilości kwasu szczawiowego. Dlatego niewskazane jest częste spożywanie jego dużych ilości. Kwas ten w połączeniu z jonami wapnia tworzy niezwykle trudno rozpuszczalny szczawian wapnia, który osadza się w nerkach. Może to doprowadzić do kamicy nerkowej oraz niedoboru wapnia. Zawartość tego kwasu spada podczas gotowania. Osoby ze skłonnością do reumatyzmu, artretyzmu, kamicy nerkowej lub nadkwasoty nie powinny spożywać szczawiu, ponieważ może to pogorszyć dolegliwości.
Justyna Przasnyska

czytaj dalej...

0 komentarzy

Dodaj swój komentarz

Zobacz także

Kategorie