Sałata rzymska uprawa, odmiany i właściwości odżywcze

Sałata rzymska uprawa, odmiany i właściwości odżywcze

Skomentuj artykuł

Trudno znaleźć wśród roślin bardziej wiosenne warzywo niż sałata. Do rodzaju zalicza się wiele gatunków, chociaż w Polsce uprawia się głównie jeden z nich – jednoroczną sałatę siewną (Lactuca sativa), posiadającą kilka odmian botanicznych. Najbardziej popularna wśród nich jest sałata masłowa, jednak również inne odmiany zasługują na uwagę, gdyż są nie mniej smaczne i wartościowe.

Opis

Jedną z ciekawszych, choć jeszcze stosunkowo mało popularnych odmian botanicznych sałaty siewnej jest z pewnością sałata rzymska (Lactuca sativa  longifolia ). Nie tworzy ona zwykłych, okrągłych główek, gdyż jej liście są wydłużone i rosną w górę, dlatego bardziej przypomina wyglądem młodą kapustę pekińską niż typową sałatę. Pojedynczy liść posiada zieloną, kruchą, mięsistą blaszkę oraz jasny, bardzo wyraźnie zaznaczony, dość sztywny nerw główny, utrzymujący cały liść w pionie. Ich smak jest zwykle delikatniejszy i bardziej słodki niż u większości sałat, dlatego idealnie nadają się do spożycia na surowo.

Odmiany

Sałata rzymska doczekała się obecnie kilku smacznych odmian. Wprawdzie nie jest ich aż tak wiele jak w przypadku sałaty masłowej lub kruchej, ale nie oznacza to, że nie ma w czym wybierać. Wśród nich na uwagę zasługują sałaty o mniejszych rozmiarach tzw. „mini”, które osiągają ok. 20 cm. wys. („Xanadu”, „Almudena” czy czerowna „Pander”), ale nie mniej interesujące są też odmiany nieco wyższe, dorastające do ok. 30 cm. („Amadeus”, „Saturnas „) i stosunkowo wysokie, osiągające ok. 40 cm. wys. („Riva”, Tiara”, „Chiquina”, „Barracuda”).

Sałata rzymska

Sałata rzymska

Wartości odżywcze

Podobnie jak inne sałaty, odmiana rzymska jest bogata w szereg cennych składników odżywczych. W jej liściach znajduje się ogromne bogactwo witaminy C (najwięcej spośród wszystkich sałat), a także szereg innych witamin (A, B, PP) i soli mineralnych (wapń, żelazo, potas, magnez, fosfor). Warzywo jest tym cenniejsze, że może nam dostarczać wartościowych składników odżywczych w okresie, kiedy najbardziej ich potrzebujemy czyli wczesną wiosną.

Sałata rzymska

Sałata rzymska

Produkcja rozsady i uprawa

Na zbiór wiosenny sałatę rzymską uprawia się głównie z rozsady, którą można przygotowywać już na pod koniec stycznia lub na początku lutego. W tym okresie należy wysiać nasiona sałaty do niewielkich skrzynek wypełnionych mieszanką ziemi torfowej i piasku, a następnie umieścić w pomieszczeniu o umiarkowanej temperaturze (16-20°C) i o niezbyt intensywnym oświetleniu. Kiedy jednak rośliny wzejdą, należy zapewnić im o wiele więcej światła (czasem nawet dodatkowo sztucznego), gdyż inaczej szybko zaczną się wyciągać. Wtedy też należy nieco obniżyć temperaturę w pomieszczeniu, schodząc do poziomu 14-15°C w dzień i kilku stopni (5-8°C) w nocy. Gdy siewki podrosną i rozwiną 2-4 pierwsze liście, można je przepikować do małych doniczek, w których pozostaną do chwili wysadzenia. W marcu można sałatę wysadzić pod osłony foliowe (pamiętając o regularnym wietrzeniu uprawy), natomiast w połowie kwietnia wprost do gruntu, pamiętając o okrywaniu roślin włókniną przed zapowiadanymi przymrozkami. Najlepiej rosną na glebach lekkich, przepuszczalnych, ale zasobnych w składniki pokarmowe.

Sałata rzymska

Sałata rzymska

Na zbiór późniejszy sałatę rzymską można uprawiać z siewu wprost do gruntu, który wykonuje się w połowie kwietnia. Rośliny nie są bardzo wrażliwe na niskie temperatury i tolerują wartości zbliżone do 0° C, ale taka sytuacja nie powinna trwać dłużej niż 2-3 dni, gdyż w przeciwnym razie może nastąpić u sałaty przedwczesne wybicie w pęd kwiatostanowy. Po wschodach zbyt gęsto rosnące siewki należy przerwać, pozostawiając rośliny w rozstawie ok. 20 x 25 cm. (odmiany mniejsze), 30 x 30 cm. (odmiany większe). Podobny rozstaw polecany jest również dla roślin uprawianych z rozsady.

Sałata rzymska

Sałata rzymska

Choroby i szkodniki

Sałata rzymska, podobnie jak inne sałaty, narażona jest na szereg zagrożeń ze strony chorób i szkodników, dlatego warto szukać odmian odpornych na typowe choroby warzyw liściastych. Do najczęstszych chorób, zagrażających sałacie rzymskiej należą: mozaika sałaty (choroba wirusowa), szara pleśń, zgnilizna twardzikowa, mączniak i rdza (choroby grzybowe). Na liściach mogą też żerować śmietki i zwójki.

Profilaktyka

W uprawie roślin użytkowych o krótkim okresie wegetacji ochrona chemiczna właściwie jest niemożliwa, dlatego największą rolę odgrywa w tym przypadku profilaktyka. Aby uniknąć problemów, należy pamiętać o przestrzeganiu zmianowania (nie sadzić po sobie roślin z tej samej rodziny nawet przez 3-4 lata), usuwaniu z gruntu wszystkich resztek i pozostałości po zbiorach oraz przygotowywaniu rozsady wyłącznie w odkażonych pojemnikach i zdezynfekowanym podłożu. Kiedy mimo wszystko choroba się pojawi, można spróbować zastosować oprysk preparatem wykonanym na bazie roślin (czosnku, pokrzywy, cebuli), który we wczesnej fazie rozwoju patogenu, może znacznie ograniczyć jego dalsze rozprzestrzenianie.

Autor: Katarzyna Józefowicz

Źródła:
1.    „Działkowiec” 04/08 „Królowa wiosny – sałata” str. 54/55 dr A. Stępowska
2.    „Atlas chorób i szkodników roślin warzywnych” A. Studziński, F. Kagan, Z Sosna, W-wa 1987 r.

czytaj dalej...

0 komentarzy

Dodaj swój komentarz

Zobacz także

Kategorie

Koniecznie zobacz: