Sadzonki kwiatów jak przygotować?

Sadzonki kwiatów jak przygotować?

Skomentuj artykuł

Koniec zimy i wczesna wiosna to czas, kiedy przygotowuje się sadzonki kwiatów domowych oraz sadzonych w gruncie lub w pojemnikach na balkonie i tarasie. Wyróżnić można sadzonki generatywne, uzyskane z siewu nasion – tzw. rozsadę oraz sadzonki wegetatywne – fragmenty pobrane od rośliny matecznej. Rozsada przygotowywana jest w przypadku kwiatów jednorocznych i niektórych bylin wrażliwych na przymrozki, których nasion nie można wysiewać bezpośrednio do gruntu. Natomiast sadzonki wegetatywne sporządzane są z niektórych roślin rabatowych i balkonowych oraz często z gatunków hodowanych w pomieszczeniach. Sadzonki te sporządzane są często przez cały okres spoczynku roślin oraz latem. Poniżej przedstawiamy wskazówki, jak przygotować sadzonki popularnych gatunków kwiatów.

Przygotowanie pojemników i podłoża

Pojemnikami wykorzystywanymi do namnażania sadzonek generatywnych mogą być skrzynki, do których nasiona wysiewa się rzutowo oraz palety wielodoniczkowe (tzw. multipalety) lub pojedyncze niewielkie doniczki, w których nasiona umieszcza się punktowo. Drugi sposób odnosi się natomiast do nasion o większych rozmiarach i otoczkowanych. W tym przypadku nie jest konieczne pikowanie siewek. Pojemniki wypełnia się lekkim, luźnym i przepuszczalnym podłożem. Może to być mieszanka rozdrobnionego torfu z piaskiem wzbogacona nawozem wieloskładnikowym. Przed wysiewem podłoże powinno być odpowiednio nawilżone (gdy torf ściśnie się w dłoni i pomiędzy palcami ukażą się kropelki wody, to znaczy że wilgotność jest optymalna). Natomiast sadzonki wegetatywne zazwyczaj umieszcza się w małych doniczkach. Jako podłoża do ukorzeniania wykorzystuje się: ziemię ogrodową, piasek, torf, perlit i wermikulit. Doskonałe podłoże do ukorzeniania wielu gatunków roślin stanowi mieszanka piasku z torfem w proporcji 2:1 lub 1:3. Torf można mieszać również z perlitem czy wermikulitem.

Sadzonki generatywne – rozsada

Wysiew nasion

Do najczęściej stosowanych zabiegów przedsiewnych należą: skaryfikacja (niszczenie mechaniczne łupiny nasiennej), stratyfikacja (pobudzanie do kiełkowania substancjami chemicznymi lub odpowiednio niską temperaturą), zaprawianie, moczenie i otoczkowanie. W przypadku siewu rzutowego nasiona rozsypuje się równomiernie na powierzchni podłoża. Następnie przysypuje się je drobnym piaskiem. Natomiast nasiona siane punktowo umieszcza się pojedynczo lub po dwa w centralnej części doniczki lub w każdej komórce multipalety. Optymalna temperatura kiełkowania nasion roślin jednorocznych wynosi 18-20 st. C. Nasiona kiełkują szybko, jeśli zapewni się im stałe warunki do wzrostu.

Sadzonki kwiatów – jak przygotować?

Sadzonki kwiatów – jak przygotować?

W zależności od gatunku rozróżnia się następujące terminy siewu nasion roślin rabatowych i balkonowych uprawianych z rozsady:

gatunek
termin siewu
begonia stale kwitnąca (Begonia semperflorens)
lobelia przylądkowa (Lobelia erinus)
lwia paszcza/wyżlin większy (Antirrhinum majus)

pierwiosnek (Primula veris, Primula elatior, Primua denticulata, Primula juliae)

luty
fiołek pachnący (Viola odorata)
heliotrop peruwiański (Heliotropium peruvianum)
maruna (Chrysanthemum parthenium)
petunia (Petunia)
sanwitalia (Sanvitalia procumbens)
szałwia lśniąca (Salvia splendens)
tytoń (Nicotiana xsanderae, Nicotiana sylvestris)
werbena ogrodowa (Verbena xhybrida)
żeniszek meksykański (Ageratum houstonianum)
luty-marzec
aksamitka rozpierzchła (Tagetes patula)
aksamitka wzniesiona (Tagetes erecta)
aster chiński (Callistephus chinensis)
celozja srebrzysta (Celosia argentea)
cynia wytworna (Zinnia elegans)
gazania lśniąca (Gazania splendens)
groszek pachnący (Lathyrus odoratus)
kleome ciernista (Cleome spinosa)
kobea pnąca (Cobea scandens)
kocanki ogrodowe (Helichrysum bracteatum)
lewkonia letnia (Mathiola incana)
niecierpek balsamina (Impatiens balsamina)
płomyk Drummonda (Phlox drummondii)
rącznik pospolity (Ricinus communis)
titonia okrągłolistna (Tithonia rotundifolia)
zatrwian wrębny (Limonium sinuatum)
marzec
nachyłek barwierski (Coreopsis tinctoria)
portulaka wielkokwiatowa (Portulaca grandiflora)
rudbekia owłosiona (Rudbeckia hirta)
szarłat zwisły (Amarantus caudatus)
marzec/kwiecień
gomfrena kulista (Gomphrena globosa)
nasturcja większa (Tropeolum majus)
początek kwietnia

Zabiegi po wysiewie

Gdy siewki się zagęszczą, wytworzą liścienie oraz 2-3 liście właściwe, należy je przepikować. Można do tego celu użyć multipalet lub doniczek o małej średnicy, które wypełnia się substratem torfowym wzbogaconym nawozem. Siewki większości gatunków pikuje się pojedynczo, z wyjątkiem lobelii, którą pikuje się kępkami. W podłożu należy wykonać otwór za pomocą pikulca lub patyczka, a następnie umieścić siewkę aż po nasadę liścieni w podłożu. Należy pilnować aby korzenie były skierowane ku dołowi i w trakcie pikowania nie zawinęły się. Podłoże wokół siewek dokładnie się ugniata, aby przylegało do korzeni. Siewki należy regularnie podlewać. Przygotowane z rozsady kwiaty jednoroczne sadzi się do gruntu po 15 maja, gdy miną ostatnie wiosenne przymrozki.

Sadzonki kwiatów – jak przygotować?

Sadzonki kwiatów – jak przygotować?

Sadzonki wegetatywne

Sadzonki wegetatywne to części pobrane z rośliny macierzystej – fragmenty pędu, korzenia czy liścia, które mają zdolność rozwijania się w roślinę potomną, posiadającą identyczne cechy jak roślina mateczna. Kwiaty ogrodowe i uprawiane w pomieszczeniach rozmnażane są z dwóch typów sadzonek wegetatywnych – pędowych zielnych oraz liściowych.
Gatunki rozmnażane przez sadzonki wegetatywne

gatunek
rodzaj sadzonek
rośliny rabatowe:
krwawnik (Achillea)
aster (Aster)
begonia stale) kwitnąca (Begonia semperflorens)
dzielżan (Helenium)
dziurawiec (Hypericum)
floks szydlasty (Phlox paniculata)
goździk (Dianthus)
niezapominajka błotna (Myosotis palustris)
ostróżka (Delphinium)
wilec (Ipomea)
szałwia (Salvia)
alternantera (Alternanthera)
irezyna (Iresine)
santolina (Santolina chamaecyparissus)
cibora (Cyperus)
werbena (Verbena)
rośliny doniczkowe:
cisus(Cissus)
difenbachia (Diffenbachia)
koleus (Coleus blumei)
maranta (Marantha)
monstera (Monstera deliciosa)
pilea (Pilea)
trzykrotka (Tradescantia)
zroślicha (Syngonium podophyllum)
sadzonki pędowe zielne
fuksja (Fuchsia)
kocanki (Helichrysum)
osteospermum (Osteospermum)
pelargonia (Pelargonium)
rozwar (Platycodon)
Sandevilla
scewola (Sceavola)
sadzonki słabo zdrewniałe
fikus benjamin (Ficus benjamina)
fikus sprężysty (Ficus elastica)
szeflera (Schefflera)
lantana (Lantana camarra)
lawenda (Lavandula)
męczennica (Passiflora)
pięciornik krzewiasty (Potentilla fruticosa)
różanecznik (Rhododendron)

poinsecja/wilczomlecz nadobny (Euphorbia pulcherrima)

sadzonki pędowe półzdrewniałe
begonia (Begonia rex, Begonia masoniana)
fiołek afrykański (Saintpaulia ionantha)
sansewieria (Sansevieria trifasciata)
peperomia (Peperomia)
skrętnik (Streptocarpus)
hiacynt (Hyacinthus)
szafirek (Muscari armeniacum)
przebiśnieg (Galanthus nivalis)
sadzonki liściowe
hiacynt (Hyacinthus)
lilia (Lilium)
narcyz (Narcissus)
szafirek (Muscari armeniacum)
tulipan (Tulipa)
zwartnica (Hipeastrum)
sadzonki łuskowe
dalia (Dahlia)
gajlardia (Gailardia)
jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea)
mak wschodni (Papaver orientale)
sasanka (Pulsatilla vulgaris)
sadzonki korzeniowe

Selekcja materiału

Przy wyborze materiału matecznego do pobrania sadzonek trzeba wziąć pod uwagę stan fizjologiczny rośliny i jej wiek oraz termin pobrania sadzonek. Sadzonki pobierane z roślin będących w fazie juwenilnej ukorzeniają się znacznie łatwiej niż cięte w fazie dojrzałości generatywnej.

Pobieranie sadzonek

- sadzonki pędowe zielne

W przypadku sadzonek pędowych stosuje się różne sposoby cięcia: tuż pod węzłem (sadzonki miękkie), w połowie międzywęźla (sadzonki bardziej zdrewniałe) lub z tzw. piętką – z małym fragmentem starszej tkanki, który pozostaje u podstawy sadzonki po oderwaniu jej od rośliny matecznej. Długość tych sadzonek wynosi od 4 do 12 cm. Ukorzenia się je w warunkach maksymalnego ograniczenia transpiracji (pod przykryciem z folii). W celu zminimalizowania transpiracji przycina się również blaszki liściowe. W odpowiednich warunkach sadzonki ukorzeniają się szybko. Miejsca nacięć na sadzonkach pobranych z roślin wydzielających sok mleczny tj. pelargonie i poinsecje, powinny zaschnąć przed umieszczeniem sadzonek w podłożu.

- sadzonki pędowe słabo zdrewniałe

Sadzonki pobierane w okresie od wiosny do końca czerwca, z miękkich, niezdrewniałych, ulistnionych pędów roślin określa się jako słabo zdrewniałe. Długość sadzonki wynosi 7-15 cm, zawiera 2 lub więcej międzywęźli. Dolne cięcie wykonuje się tuż pod węzłem i usuwa liście z dolnej części sadzonki oraz skraca powierzchnię górnych. Sadzonki należy ciąć w porze przedpołudniowej, gdy rośliny są w pełni turgoru. Temperaturę podłoża należy utrzymywać na poziomie 21-24 st. C,  powietrza – 21 st. C

Sadzonki kwiatów – jak przygotować?

Sadzonki kwiatów – jak przygotować?

- sadzonki pędowe półzdrewniałe

Sadzonki tego typu sporządza się z ulistnionych, częściowo zdrewniałych pędów roślin o pokroju drzewiastym, po okresie ich wzrostu, w drugiej połowie lata. Sadzonki te tnie się na długość 7-15 cm. Duże liście przycina się, aby zmniejszyć powierzchnię transpiracji. Sadzonki ukorzenia się pod przykryciem z folii.

W celu przyspieszenia regeneracji korzeni sadzonek pędowych stosuje się różnego rodzaju ukorzeniacze, zawierające endogenne auksyny. Środki te dostępne są w formie sproszkowanej lub w postaci roztworu, w których moczy się końce pędów. Łącznie z tymi preparatami zaleca się stosowanie fungicydów zabezpieczających sadzonki przed gniciem.

- sadzonki liściowe

Sadzonki te można sporządzać z całych liści wraz z ogonkami, blaszek liściowych bądź ich fragmentów. Na liściach umieszczonych w podłożu pojawiają się w wycięciach liści lub u zbiegu nerwów na blaszce nowe rośliny. Na sadzonki przeznaczyć należy liście młode, ale w pełni wykształcone, zdrowe i nie uszkodzone. Liście umieszcza się na głębokość 1,5-2 cm i w ciągu kilku tygodni następuje ich ukorzenianie. U podstawy liści roślin cebulowych powstają małe cebule przybyszowe.

- sadzonki łuskowe

Metoda wytwarzania sadzonek łuskowych polega na odejmowaniu poszczególnych łusek lub ich fragmentów, jak np. u hiacynta czy Hipeastrum. Po umieszczeniu ich w podłożu, w temp. ok. 20 st. C i odpowiedniej wilgotności w ciągu kilku tygodni u podstawy łusek inicjowane są cebule przybyszowe. W przypadku gatunków takich jak hiacynt, narcyz i Hipeastrum można wytwarzać je również poprzez podział cebuli na kilkanaście części, a następnie rozcinając piętkę na fragmenty dwułuskowe. Łuski po dezynfekcji miesza się z substratem torfowym, zamyka w torbach foliowych i inkubuje przez 3-4 miesiące w ciemności w temp. 20 st. C. Po okresie inkubacji łuski wraz z wytworzonymi cebulkami przybyszowymi wysadza się w pomieszczeniu zabezpieczonym przed mrozem.

- sadzonki korzeniowe

Przed przystąpieniem do rozmnażania przez sadzonki korzeniowe należy przygotować roślinę macierzystą tak, aby wytworzyła duo korzeni o wysokiej zdolności regenerowania pąków. W tym celu jesienią rośliny wykopuje się i przycina cześć nadziemną oraz silnie skraca system korzeniowy, po czym ponownie sadzi się je do gruntu. Korzenie przeznaczone na sadzonki należy odcinać w okresie spoczynku roślin, który przypada zimą lub w przypadku niektórych gatunków – w drugiej połowie lata. Na sadzonki przeznacza się młode, dobrze wykształcone korzenie, z których odcina się wszystkie drobne odgałęzienia boczne. Długość sadzonek zależy od grubości korzeni i warunków, w jakich będą sadzone. Ich długość waha się od 3-7 cm w przypadku delikatnych korzeni oraz 5-15 u roślin o grubych mięsistych korzeniach. Drobne sadzonki umieszcza się poziomo w piasku lub przesianej ziemi w skrzynkach w szklarni lub w ciepłym inspekcie i przykrywa 1-centymetrową warstwą podłoża. Po podlaniu zabezpiecza się folią. Sadzonki sporządzone z grubszych korzeni zagłębia się pionowo w podłożu, całkowicie je przykrywając i umieszcza w szklarni lub w ciepłym inspekcie. Regeneracja w temperaturze 18-24 st. C trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy. 

Zabiegi po wysadzeniu roślin

Najważniejszym zabiegiem pielęgnacyjnym po wysadzeniu rozsady lub sadzonek na miejsce stałe lub do doniczki jest podlewanie. Przez pierwszych kilka tygodni należy utrzymywać wysoką wilgotność podłoża, a z czasem dostosować do warunków panujących w danym miejscu.

Anna Jędrzejewska

Źródła: Rozmnażanie roślin ozdobnych (J. Tonecki i A.J. Łukaszewska 2005), Działkowiec/02/2011, Ilustrowana Encyklopedia Roślin (wyd. Agora 2008), Rośliny Ogrodowe (R. Wolf 2003)

czytaj dalej...

0 komentarzy

Dodaj swój komentarz

Zobacz także

Kategorie