Przebiśnieg uprawa, opis i zdjęcia

Kiedy mroźna, śnieżna i ponura zima zbliża się ku końcowi, z niecierpliwością wypatrujemy pierwszych oznak wiosny.

Jedną z nich jest niezwykle wcześnie kwitnąca śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis) potocznie nazywana przebiśniegiem.

Charakterystyka ogólna

Nazwa gatunkowa w pełni oddaje naturę tej maleńkiej, ale zaskakująco silnej i wytrzymałej rośliny. Kiedy w lutym powoli zaczynają topnieć śniegi, jej małe, białe kwiatki na przekór wszystkiemu przebijają się przez resztki śniegu i wyciągają łodyżki w poszukiwaniu pierwszych, ciepłych promieni słońca, po czym kwitną nieprzerwanie aż do marca lub kwietnia, mimo iż pogoda w tym okresie bywa wyjątkowo kapryśna. Przetrwanie w takich warunkach zapewnia śnieżyczce pewna szczególna umiejętność, polegająca na zamykaniu płatków korony w trakcie silnych opadów śniegu lub nagłych spadków temperatury. Mimo swoich wielkich możliwości, roślina wygląda bardzo niepozornie. Dorasta zaledwie do ok. 10-15 cm. wysokości i posiada wąskie, podłużne, ostro zakończone szarozielone liście, które wyrastają z podziemnej cebulki, tworząc niewielkie kępki. Spomiędzy liści wyrastają cienkie, sztywne łodyżki, z których każda zakończona jest pojedynczym, delikatnie pachnącym, mlecznobiałym, dzwonkowatym kwiatem. Zwieszająca się ku ziemi korona kwiatu składa się z trzech podłużnych, białych płatków zewnętrznych i trzech mniejszych wewnętrznych, których brzegi zakończone są zieloną plamką. Po przekwitnięciu, kwiaty przekształcają się w okrągłe, zielonkawe, trójkomorowe torebki nasienne, w których mieści się kilka do kilkunastu białych nasion. Późną wiosną, kiedy wszystkie kwiaty przebiśniegów już przekwitną, a nasiona dojrzeją, liście rośliny zamierają i latem na powierzchni ziemi nie ma już po nich śladu. Ponownie możemy dostrzec roślinę jesienią, kiedy wypuszcza nowy pęd, który zakwitnie wiosną następnego roku.

Uprawa

Uprawa śnieżyczek jest bardzo prosta i o ile zapewni się roślinom odpowiednie warunki, nie powinno być z nimi większego kłopotu. W naturalnym środowisku przebiśniegi preferują stanowiska cieniste lub półcieniste oraz żyzne, próchnicze i wilgotne podłoża o odczynie zasadowym bądź obojętnym, dlatego podobne warunki należy zapewnić im również w ogrodzie. Są roślinami dostatecznie odpornymi na niskie temperatury, dlatego nie ma konieczności okrywania ich na zimę. Dobrze wyglądają pod drzewami i krzewami, na brzegach trawników i na skalnikach. Można je też z powodzeniem sadzić w miejskich parkach.

Śnieżyczka przebiśnieg

Śnieżyczka przebiśnieg

Odmiany

W ogrodach spotyka się zarówno czysty gatunek śnieżyczki jak i jej odmiany ozdobne np. „Flore Pleno” - posiadającą pełne kwiaty, „Viridapice” - której nie tylko płatki wewnętrzne, ale również zewnętrzne posiadają zieloną plamkę czy „Maximus” - o stosunkowo dużych kwiatach.

Śnieżyczka przebiśnieg

Śnieżyczka przebiśnieg

Rozmnażanie

Najlepszym sposobem rozmnażania przebiśniegów jest podział dorosłych roślin. Aby jednak zabieg zakończył się powadzeniem, należy przeprowadzić go w odpowiednim terminie. Wybrane do rozmnażania rośliny powinny już zakończyć kwitnienie, ale jeszcze posiadać widoczne na powierzchni ziemi liście. Wykopaną kępkę dzielimy, a pozyskane sadzonki natychmiast sadzimy na nowe miejsce. Z rozmnażaniem nie należy zwlekać, gdyż przebiśniegi przesadzane zbyt późno, nie zdążą dostatecznie się ukorzenić i nie przetrwają zimy. Czasami można też rozmnażać roślinę za pomocą siewu nasion, jednak przebiśniegi rozmnażane w ten sposób zakwitają dopiero po kilku latach.

Śnieżyczka przebiśnieg

Choroby i szkodniki

Śnieżyczki to zwykle rośliny dostatecznie odporne na choroby i szkodniki, jednak na nieodpowiednich stanowiskach (np. zbyt wilgotnych) mogą je atakować choroby grzybowe (np. szara pleśń) lub szkodniki (poskrzypki cebulowe).

Śnieżyczka przebiśnieg

Roślina chroniona

Spacerując wczesną wiosną o lesie, z pewnością nie raz natkniemy się na zielono-białe kępki przebiśniegów, jednak musimy wtedy pamiętać, że roślina znajduje się na liście gatunków chronionych, a więc nie wolno jej zrywać ani wykopywać. Wprawdzie obecnie na stanowiskach naturalnych jej liczebność bardzo wzrosła, ale do niedawna była rośliną zagrożoną wyginięciem z powodu masowego pozyskiwania do ogrodów.

Właściwości

Co ciekawe, poza uroczym wyglądem, śnieżyczka ma również pewne właściwości lecznicze, choć jednocześnie jest także trująca. Jej cebule zawierają związki organiczne (w tym alkaloid izochinolinowy), które wpływają na poprawę pracy układu nerwowego oraz mózgu, dlatego wykorzystuje się je do uzyskania preparatów wspomagających leczenie choroby Alzhaimera. Substancje te mają również zastosowanie przy leczeniu udarów mózgu, nerwobóli oraz paraliżu. Ta sama roślina posiada jednak również alkaloidy działające na organizm bardzo toksycznie, dlatego nie wolno jej stosować w celach leczniczych na własną rękę. Spożycie cebul może wywołać między innymi wymioty, biegunki lub alergię.

Śnieżyczka przebiśnieg

Autor: Katarzyna Józefowicz

Źródła:
1.    „Działkowiec” 02/08 „Zwiastuny wiosny” str. 8/10 A. Gasek
2.    Tabaza
3.    Wikipedia