Papryka chili

Papryka chili, nazywana w niektórych krajach piri piri, jest drugą najpopularniejszą przyprawą zaraz po soli. Nie ustępuje jej nawet pieprz, który ma od niej o wiele łagodniejszy smak. Ta ostra przyprawa pochodzi z tropikalnych rejonów Ameryki, gdzie największe uznanie zdobyła w Meksyku. Do Europy papryka chili została sprowadzana przez Kolumba z wyspy Hispanioli razem z innymi przyprawami. Obecnie chili można podawać w formie mrożonej, suszonej, surowej i marynowanej, jako dodatek do mięs, sosów, czekolady, gulaszy, sosów i past.

Papryka chili jest także wspaniałym afrodyzjakiem. Mówi się, że  ma działanie kojące i uspokajające, a także zwiększa potencję u mężczyzn. Do dobroczynnych właściwości papryczki zalicza się również łagodzenie bólów nerwowych, udrożnienie zatok i dróg oddechowych, wspomaganie leczenie choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, przeciwdziałanie powstawaniu zakrzepów, a nawet usuwanie komórek rakowych.

Jak widać papryka chili to samo zdrowie skupione w jednym małym czerwonym owocu, który można wyhodować we własnej doniczce. Uprawa papryki chili jest bardzo łatwa i można ją wyhodować w warunkach domowych. Wystarczy tylko pojemnik, nasiona, ziemia i szczypta dobrej chęci.

Wysiew nasion do pojemnika

Do uprawy papryki chili potrzebne są nasiona, które pozyskujemy z dojrzałych owoców chili albo ze specjalistycznego sklepu. Nasiona można najpierw moczyć przez dobę, chociaż nie jest to koniecznie. Następnie, należy przygotować głęboką tackę (dobrze, żeby miała wysokość przynajmniej 10 cm) albo pojemnik, do którego trzeba wysypać przepuszczalną ziemię uniwersalną albo specjalną ziemię do wysiewu nasion. Pamiętajmy, że podłoże powinno być lekko wilgotne. Wciskamy do niego nasiona w odległości co 1 cm, których powinno być więcej niż liczba sadzonek, jaką chcemy otrzymać. Niektóre nasiona mogą wydać słabe siewki, dlatego warto wysiać odrobinę więcej nasion. Cały pojemnik powinno się przykryć folią, przedziurawić i postawić w ciepłym miejscu (temperatura minimalna 20ºC, optymalna 25ºC). Siew powinien się odbywać w lutym – marcu, aby rośliny mogły zdążyć wydać owoce. Pierwszych wschodów można się spodziewać po 2 tygodniach.

Kiedy siewki osiągną już kilkucentymetrową wysokość i pojawią się pierwsze małe listki, można je przenieść pojedynczo do jednorazowych kubeczków albo plastikowych kubeczków po jogurcie. Ważne, żeby robić to delikatnie, bo na tym etapie bardzo łatwo jest uszkodzić delikatne korzenie. Siewki powinny zostać w kubeczkach do momentu aż odpowiednio wyrosną – muszą mieć kilka dużych liści, żeby przenieść je do doniczki.

Papryka chili

Do doniczki

Kilkulistne roślinki można przesadzać do niewielkich doniczek. Jeżeli nie mamy małych doniczek, możemy również posłużyć się większymi pojemnikami, chociaż roślinki będą w nich znacznie wolniej rosły. Zaletą stosowania dużych doniczek jest to, że nie ma potrzeby wymieniania doniczek o coraz to większy rozmiar.

Na dnie doniczki powinno się wysypać ok. 2 cm warstwy drenażu. Do małych doniczek najlepiej wysypać drobny żwirek. Jeżeli chodzi o glebę to powinna być ona przede wszystkim przepuszczalna. Papryka chili dobrze rośnie w podłożu, w którym nie zalega woda, dlatego wybór podłoża i drenaż jest bardzo ważny. Paprykę powinno się również oszczędnie podlewać i robić to tylko wtedy kiedy ziemia zupełnie przeschnie.

Papryka chili

Stanowisko

Doniczkę z roślinkami należy postawić w miejscu nie narażonym bezpośrednio na działanie promieni słonecznych. Najlepiej umieścić papryczkę w kilkumetrowym oddaleniu od słonecznego okna. Jeżeli chcemy wstawić doniczkę na taras lub balkon, należy roślinkę do tego odpowiednio przygotować. Na początku można stawiać doniczkę na zewnątrz na 3-4 godziny w ciągu dnia (ale nie w pełnym słońcu) i dopiero z czasem zwiększać ilość godzin. Nocą paprykę można przenosić z powrotem do pomieszczenia, jeżeli temperatura będzie spadała poniżej 18ºC. Pamiętajmy, że pomimo, że papryka jest rośliną tropikalną, to na zewnątrz, podobnie jak w pomieszczeniu powinna stać w miejscu delikatnie zacienionym.

Uwaga! Paprykę można zasadzić również w gruncie, ale jest to zabieg dość ryzykowny ze względu na zimny klimat naszego kraju. Papryka w gruncie raczej nie wyda aż tak obfitych plonów jak papryka zasadzona w doniczce. Zawsze jednak można zaeksperymentować i posadzić paprykę w dołku wypełnionym uprzednio kompostem.

Papryka chili

Pielęgnacja

Pielęgnacja papryki ogranicza się w zasadzie do nawożenia. Papryka dobrze reaguje na nawożenie i od wiosny do jesieni można ją zasilać płynnym nawozem do papryk albo nawozem uniwersalnym. Nawóz należy podawać w małych dawkach i stosować się do zaleceń producenta.

Możemy również zadbać o rozrost naszej papryki poprzez „kontrolowane kwitnienie”. Kiedy papryczka zacznie wydawać kwiaty, powinno się je zrywać do czasu kiedy roślina nie rozrośnie się, tak jak chcemy. Dzięki usuwaniu kwiatów roślina nie będzie zużywała swojej energii na kwitnienie, tylko na rozrost i rozwój owoców.

Papryka chili

Zbiór

Owoce należy zbierać w zależności od tego, jaki smak papryki preferujemy. Jeżeli wolimy łagodniejszą paprykę powinno się ją zrywać jeszcze zieloną, zanim się przebarwi na inny kolor. Czym  bardziej dojrzała papryka, tym  intensywniejszy i ostrzejszy smak. Ponadto, paprykę warto zrywać regularnie, dzięki czemu będziemy mieli szansę na wzrost nowych owoców i większe plony.

Zebrane owoce papryki nadają się do spożycia na surowo. Jeżeli nie chcemy spożywać ich bezpośrednio po zerwaniu, należy je ususzyć na sznurku. Paprykę można również marynować albo przechowywać w zamrażalniku.

Istnieje mnóstwo gatunków i odmian papryki chili, dlatego każdy może znaleźć coś dla siebie. W sprzedaży są dostępne papryczki czerwone, żółte, zielone, czerwone a nawet brązowe. Możemy przebierać w odmianach łagodnych i tych piekielnie ostrych. Poniżej przedstawiamy kilka interesujących odmian.

Papryka jagodowa Iranian Cherry - ma owoce o intensywnie czerwonym kolorze i bardzo ostrym smaku.

NuMex Big Jim - popularna odmiana; jest bardzo ostra i często wykorzystywana do nadziewania.

Monkey Face - papryczka chili od łagodniejszym smaku, którą można dodawać do różnych dań.

Mayan Love Pepper - Jak sama nazwa wskazuje często wykorzystuje się ją jako afrodyzjak. Można ją zjadać jeszcze zieloną.

Ethiopian Brown - oryginalna odmiana, która pochodzi z Etiopii. Owoce są podłużne i mają kolor ciemnego brązu.

Aneta Malinowska