Okulizacja (oczkowanie) proste rozmnażanie drzew i krzewów

Okulizacja (oczkowanie) proste rozmnażanie drzew i krzewów

Skomentuj artykuł

Rozmnażanie drzew oraz krzewów ozdobnych i owocowych prowadzi się zwykle metodami wegetatywnymi, gdyż wysiew nasion w ich przypadku daje mało zadawalające rezultaty i znacznie opóźnia owocowanie. Najczęściej stosowaną metodą ich rozmnażania jest szczepienie. Sposobów szczepienia jest kilka, jednak większość z nich to metody dość trudne i wykorzystywane najczęściej przez szkółkarzy. Najprostszą z nich jest okulizacja, którą z powodzeniem można stosować także w uprawach amatorskich.

Okulizacja

Zabieg okulizacji przeprowadza się zwykle latem (z oczka śpiącego) lub w wyjątkowych wypadkach wiosną (z oczka żywego), a ponieważ wykorzystuje się w tym celu pędy pobrane z roślin w trakcie wegetacji, nie ma konieczności przechowywania zrazów (odcinków pędu, przeznaczonych do szczepienia) pobranych jesienią. Poza tym w okulizacji nie używa się całych zrazów, a jedynie pobrane z nich oczka, które przenosi się na rosnącą podkładkę lub pęd drzewa bądź krzewu, dlatego zabieg jest stosunkowo łatwy do przeprowadzenia.

Techniki wykonania zabiegu

Okulizację najczęściej wykonuje się latem (VII- pocz. IX), wykorzystując do tego celu oczka śpiące, które w danym sezonie jedynie zrastają się z podkładką, a dopiero w następnym roku rozpoczynają pełną wegetację. Do rozmnażania wybieramy rośliny zdrowe, silne i dobrze rozwinięte. Tuż przed zabiegiem, ścinamy fragment pędu z rośliny przeznaczonej do rozmnożenia, po czym niezwłocznie pobieramy z niego oczka. Wprawdzie w razie konieczności, zraz można zabezpieczyć przed utratą wilgoci (np. owinięte w wilgotna szmatkę oraz przepuszczalną folią) i przechować przez ok. 2-3 dni w chłodnym, zacienionym miejscu, ale nie jest to polecane, gdyż może obniżyć skuteczność zabiegu.

Wycięty zraz powinien mieć wyraźne, zdrowe i dobrze wykształcone oczka oraz być dostatecznie zdrewniały. Wskazane jest również, aby miał podobną grubość jak pęd lub gałąź, na którą będziemy roślinę przeszczepiać (w obu przypadkach najlepiej ok. 3 cm.), co pozwoli na lepsze dopasowanie się tkanki twórczej oczka i podkładki, a tym samym umożliwi lepsze i szybsze zrośnięcie się obu części. Ze zrazu wybieramy najładniejsze oczko, przycinamy rosnący nad nim liść, pozostawiając jedynie niewielki fragment ogonka, po czym bardzo ostrym nożem (najlepiej specjalnym okulizakiem) ścinamy oczko wraz z fragmentem kory i miazgą. Tak przygotowane oczko, nazywane tarczką musimy następnie umieścić na pędzie lub konarze rosnącego krzewu bądź drzewa.

Okulizacja- oczkowanie

Okulizacja- oczkowanie

a) na przystawkę

Najprostszym sposobem, jest wykonanie tej czynności metodą na przystawkę, polegającą na ścięciu z pędu podkładki fragmentu kory wraz z miazgą na kształt jak najbardziej zbliżony do wielkości przygotowanej tarczki. Cięcie na konarze należy wykonać jak najbliżej pnia, co pozwoli na większą stabilizację pędów, wyrastających w przyszłości z oczka. Następnie należy bardzo starannie przyłożyć tarczkę do nacięcia i obwiązać razem z pędem, omijając oczko i pilnując, aby tarczka w żadnym wypadku się nie przesunęła. Do obwiązania tarczki najczęściej wykorzystuje się rafię lub paski specjalnej folii, jednak najlepszy byłby kauczukowy bandaż. Nie ogranicza on wzrostu oczka, z czasem samoczynnie się rozpada, a do tego zabezpiecza tarczkę przed atakiem szkodnika, żerującego w pąkach (pryszczarka okulizaka). Zabieg można przeprowadzać od końca lipca do początku września.

Okulizacja- oczkowanie

Okulizacja- oczkowanie

a) w literę T

Metodę okulizacji na literę T stosujemy rzadziej, wybierając ją zwykle wtedy, gdy kora pędu, na którym będziemy szczepili roślinę, łatwo oddziela się od miazgi. Wówczas delikatnie nacinamy ją na kształt dużej litery T, ostrożnie odchylamy i w uzyskanej kieszonce umieszczamy oczko. Następnie nakładamy odsunięte płatki kory na tarczkę i związujemy ze sobą podobnie, jak w przypadku szczepienia na przystawkę. Ten sposób łatwiej utrzymuje oczko na miejscu, ale nie zawsze da się wykonać, gdyż u niektórych roślin, ciężko jest oddzielić korę od miazgi.

Okulizacja- oczkowanie

Okulizacja- oczkowanie

Warunki prawidłowego wykonania zabiegu

Oczko z podkładką zrasta się po ok. miesiącu, jednak wiązanie powinno zostać zdjęte nieco później (po ok. 2 miesiącach), dzięki czemu umocni się miejsce szczepienia.

Wykonując zabieg latem (VII - pocz. IX), należy dobrze wybrać odpowiedni moment. Oczko musi zostać założone na roślinie, dopóki jeszcze trwa jej wegetacja, a miazga nadal jest czynna, jednak nie można zrobić tego zbyt wcześnie, gdyż oczko jeszcze tego samego roku wypuści pęd, który nie zdąży zdrewnieć przed zimą i może zostać poważnie uszkodzony podczas mrozów. Jeśli z kolei zabieg zostanie wykonany zbyt późno, oczko nie zdąży się dostatecznie zrosnąć z podkładką przed nadejściem zimy.

Okulizacji nie należy również wykonywać podczas długo trwającej suszy, gdyż w tym okresie u roślin miazga zanika.

Wiosną, w następnym sezonie po okulizacji, przycinamy pęd lub podkładkę tuż nad miejscem szczepienia. Zabieg pobudzi oczko do wzrostu i pozwoli na rozwój przeszczepionej odmiany. Bez jego wykonania, oczko może pozostać w uśpieniu i nie podjąć wegetacji nawet wtedy, gdy okulizacja przebiegła pomyślnie. 

Okulizacja- oczkowanie

Okulizacja- oczkowanie

Jeśli szczepienie wykonaliśmy na podkładce, usuwamy ją w całości powyżej oczka, pozwalając odmianie szlachetnej swobodnie rosnąć w górę. Jeśli natomiast przeszczepiliśmy odmianę na konar rosnącego nadal drzewa, tworząc roślinę wieloodmianową, usuwamy gałąź ponad miejscem szczepienia, a wyrastające z pąka pędy stopniowo przyginamy tak, aby rosły prawie poziomo.

Autor: Katarzyna Józefowicz

Źródła:
1.    „Działkowiec” 08/08 „Okulizacja – letnie szczepienie” str. 38/39 mgr G. Hodun
2.    „Rozmnażanie drzew i krzewów ozdobnych” A. Bärteles PWRiL W-wa 1982r.

czytaj dalej...

0 komentarzy

Dodaj swój komentarz

Zobacz także

Kategorie

Koniecznie zobacz: