Katalpa - Surmia

Katalpa - Surmia

2 komentarzy

W centrach ogrodniczych możemy znaleźć mnóstwo atrakcyjnych bylin i krzewów, jednak wybór drzewek ozdobnych jest niestety już mniej imponujący. Dlatego tym bardziej powinna nas zainteresować roślina, której walory dekoracyjne są tak duże, że trudno przejść obok niej obojętnie. Jest nią mało jeszcze znana, a niezwykle oryginalna i dekoracyjna surmia (Catalpa). Roślina zaliczana jest do niewielkiej rodziny bigoniowatych, w której znajduje się ok. 11 różnych gatunków, pochodzących głównie z rejonów Azji i Ameryki Północnej. Wprawdzie większość surmii to drzewa o dużych rozmiarach i imponujących koronach, jednak coraz częściej można też spotkać odmiany szczepione, które z powodzeniem nadają się do uprawy w niewielkich, przydomowych ogrodach.

Walory dekoracyjne surmii

Ze względu na swoje egzotyczne pochodzenie i wysokie wymagania, surmia nie jest u nas rośliną zbyt popularną, jednak jej walory dekoracyjne są tak duże, że z pewnością warto zwrócić na nią baczniejszą uwagę. Największą ozdobą katalpy są duże, sercowate liście oraz oryginalne kwiatostany. Liście z reguły mają kolor zielony, chociaż u odmian mogą być również nakrapiane lub żółte (np. „Aurea”). Na drzewie rozwijają się licznie, tworząc gęstą, zwartą koronę, pod którą z powodzeniem możemy urządzić letni kącik wypoczynkowy.  Kolejną niespodziankę roślina ma dla nas na początku lata (VI-VIII). W tym czasie na jej pędach rozwijają się piękne, okazałe kwiatostany, złożone z pojedynczych kwiatów przypominających budową storczyka. Kwiaty są białe lub kremowe i posiadają żółtopomarańczowy środek oraz drobne, bordowe cętki na płatkach. Po przekwitnięciu kwiaty przekształcają się niezwykle oryginalne owocostany, przypominające długie, cienkie strączki fasoli. Kiedy jesienią roślina zrzuci wszystkie liście (niemal jednocześnie), zwisające strąki pozostaną na drzewie aż do wiosny, stanowiąc niezwykłą dekorację zimowego ogrodu. 


Surmie to na ogół wysokie drzewa, które w zależności od gatunku dorastają od 10 do 20 m. wys. Nie mniej imponująca jest również ich korona, osiągająca nierzadko średnicę nawet 8-10 m. Z tego względu katalpy polecane są głównie do dużych ogrodów lub parków. Wyjątek stanowią drzewka szczepione, których niewielki rozmiar umożliwia uprawę na stosunkowo małej przestrzeni. Karłowe odmiany  mają ok. 3-5 m. wysokości, ale nie wydają kwiatów ani owoców, a więc jedyną ich ozdobą pozostają oryginalne liście i ciekawy pokrój.

Katalpa - Surmia

Katalpa - Surmia

Warunki uprawowe

Katalpy są wprawdzie niezwykle atrakcyjnymi drzewami ozdobnymi, ale tylko wtedy, kiedy mają zapewnione odpowiednie warunki do wzrostu i rozwoju. Ponieważ pochodzą z łagodniejszych stref klimatycznych, oczekują stanowisk dostatecznie ciepłych, słonecznych i osłoniętych od wiatrów. Gleba pod ich uprawę powinna być lekka, przepuszczalna i umiarkowanie wilgotna, ale jednocześnie żyzna i bogata w składniki pokarmowe. Katalpy nie będą dobrze rosły na ciężkich, gliniastych i mokrych podłożach. Należy też pamiętać, że młode rośliny nie są zbyt wytrzymałe na niskie temperatury, dlatego przez pierwszych kilka lat po posadzeniu, należy je okrywać na zimę słomianymi matami lub specjalną włókniną.

Jeśli drzewa uprawiane są na odpowiednim stanowisku, chorują rzadko. Jednak osłabione lub szczepione egzemplarze mogą być narażone na choroby grzybowe np. zamieranie pędów.

Katalpa - Surmia

Katalpa - Surmia

Rozmnażanie surmii

Surmie rozmnaża się najczęściej za pomocą nasion lub sadzonek, chociaż niektóre odmiany uzyskuje się też przez szczepienie.

Interesujące gatunki surmii

Wśród kilku gatunków surmii, na uwagę zasługują między innymi:

Surmia bignoniowa (Catalpa bignonioides) – to gatunek typowy, od którego wyprowadzonych zostało kilka odmian, takich jak karłowa „Nana” (2-3 m. wys.) czy posiadająca żółte liście „Aurea”. Rośliny dorastają do ok. 10 m. wys. i  tworzą niewysoki pień oraz bardzo rozłożystą, niezbyt gęstą koronę. Surmia bignoniowa (z wyjątkiem odm. karłowej) zakwita wczesnym latem (VI-VII), a jej białe, nakrapiane bordowymi i żółtymi cętkami kwiaty zebrane są w okazałe, wiechowate kwiatostany i stanowią niezwykły walor dekoracyjny.

Katalpa - Surmia

Katalpa - Surmia

Surmia żółtokwiatowa (Catalpa ovata) – podobnie jak poprzedni gatunek, drzewo osiąga spore rozmiary (10-15 m. wys.) i posiada krótki pień oraz rozłożystą koronę. Roślina zakwita wczesnym latem, a jej kwiaty mają żółtą lub kremową barwę i są ozdobione fioletowobrązowymi cętkami. Surmia żółtokwiatowa ma jednak dość nietypowo zbudowane liście, gdyż każdy z nich posiada po dwie boczne klapy. Od spodu pokryte są delikatnym meszkiem. Jest to również gatunek najbardziej ze wszystkich odporny na niskie temperatury.

Surmia wielkokwiatowa (Catalpa speciosa) – jest jednym z najwyższych gatunków surmii, gdyż może dorastać do wysokości 15-20 m. Posiada stożkowatą koronę i duże, białe kwiaty, zebrane w niewielkie kwiatostany. Co ciekawe, kwiaty wydzielają intensywny, przyjemny zapach, co u tych roślin zdarza się rzadko. Co ciekawe, ich aromatu nie lubią komary, które zwykle trzymają się od drzewa z daleka. Surmia wielkokwiatowa nie ma tak wysokich wymagań glebowych jak inne gatunki i jest od nich bardziej oporna na niskie temperatury. Jedną z jej ciekawszych odmian jest „Pulverulenta”, której liście są biało nakrapiane.

Surmia pośrednia (Catalpa ×erubescens) – jest mieszańcem międzygatunkowym, posiadającym dwa rodzaje liści (zarówno sercowate jak i dwuklapowe). Podobnie jak inne surmie zakwita wczesnym latem (VII – VIII), rozwijając okazałe, białe kwiatostany. Drzewo dorasta zwykle do wysokości ok. 10 m., a więc nie nadaje się do małych ogrodów. Jedną z ciekawszych odmian tego mieszańca jest „Purpurea” której liście w młodym wieku posiadają czerwonobrązowe zabarwienie, a dopiero później przybierają typowy, zielony kolor.

Katalpa - Surmia

Katalpa - Surmia

Surmia w ogrodzie najlepiej prezentuje się jako soliter, gdyż tylko wtedy jej wspaniałe walory dekoracyjne można podziwiać w pełnej krasie. Poza tym w cieniu jej korony nie wiele roślin sobie poradzi, dlatego pod drzewem nie warto sadzić roślin ozdobnych.

Autor: Katarzyna Józefowicz

Źródła:
1. Wikipedia
2. Tabaza
3. „Magnolia” 07/2012 „Katalpa czyli surmia” str. 8-9 Małgorzata Wójcik

czytaj dalej...

2 komentarzy

  1. Dodał: Bartek, Tytuł: Gdzie można ?

    Gdzie można kupić krzewy surmi wielokwiatowej (nasiona) ?

  2. Dodał: Irena, Tytuł: Surmia

    Właśnie dzisiaj zrobiłam sadzonki z patyków katalpy wielkokwiatowe i pośredniej, ciekawa jestem efektu, ile patyków wypuści korzenie . Na razie wrzuciłam ich do wody z węglem drzewnym i postawiłam w kotłowni. Po trzech dniach posadzę patyki w ziemi z piaskiem , zobaczymy co z tego wyjdzie . Dzisiaj jest 13 luty 2016

Dodaj swój komentarz

Zobacz także

Kategorie

Koniecznie zobacz: