Brzoza pożyteczna - brzoza himalajska

Brzoza pożyteczna - brzoza himalajska

Skomentuj artykuł

Brzoza pożyteczna nazywana czasem himalajską (Betula utilis), to jedno z ciekawszych drzew ozdobnych i krajobrazowych. Nietypowy pokrój, oryginalna kora oraz duże liście wyróżniają brzozę pożyteczną na tle innych gatunków i nadają jej romantycznego charakteru.

Opis

Brzoza pożyteczna pochodzi z różnych rejonów Azji w tym również z Himalajów, co przyczyniło się do nadania jej drugiej nazwy gatunkowej. W swoim naturalnym środowisku może dorastać do wysokości ok. 15-25 m., jednak w uprawie rzadko przekracza 10 m., gdyż zwykle występuje w odmianach ozdobnych, które są niższe od gatunku. Pokrój brzozy pożytecznej jest mocno rozłożysty, gdyż roślina ma tendencję do tworzenia nisko nad ziemią kilku pni. Zarówno pnie jak i gałęzie pokrywa cienka, gładka, błyszcząca i łuszcząca się pasami kora ozdobiona wyraźnie zaznaczonymi, poziomymi przetchlinkami. U gatunku jest ona śnieżno biała, natomiast u odmian może być kremowa lub mieć odcień czerwonawy bądź lekko fioletowy. Sercowate i zielone liście brzozy pożytecznej są większe niż u dobrze nam znanej brzozy brodawkowatej, a ich wierzch pokrywa delikatny meszek. Jesienią przebarwiają się na złoto-żółty kolor i przed zimą opadają. Na drzewie pojawiają się ponownie wczesną wiosną (IV) wraz z rozwojem kwiatów. Brzoza pożyteczna jest jednopienna, a więc zawiązuje zarówno kwiaty żeńskie (krótkie, ok. 5 cm. dł., walcowate kotki zebrane w niewielkie grona) jak i męskie (długie, ok. 12 cm., zwisające). Po zapyleniu kwiaty żeńskie wykształcają nasiona, których ilość jest zwykle bardzo duża.

Odmiany

Brzoza pożyteczna rzadko bywa uprawiana w postaci czystego gatunku, gdyż w ogrodach najczęściej spotyka się jej odmiany, zwykle bardziej ozdobne i na ogół niższe. Wśród nich możemy znaleźć: „Jacquemontii” o niezwykłej, śnieżnobiałej korze, dorastającą do ok. 7-12 (20) m. wysokości (bywa dostępna pod nazwą „Doorenbos”), „Long Trunk” odmiana szczepiona wys. ok. 5 m. o wyjątkowo atrakcyjnej, parasolowatej koronie i mlecznobiałej korze oraz „Silver Shadow” o ciemniejszej korze i niedużych rozmiarach (ok. 10 m. wys.).

Brzoza pożyteczna – brzoza himalajska

Brzoza pożyteczna – brzoza himalajska

Wymagania i uprawa

Brzoza pożyteczna należy do najłatwiejszych w uprawie drzew ozdobnych. Właściwie poza słonecznym lub półcienistym stanowiskiem nie ma żadnych szczególnych wymagań. Jest określana jako gatunek ruderalny, dlatego z pewnością poradzi sobie na każdej typowej glebie ogrodowej. Zniesie też podłoża stosunkowo słabe, piaszczyste i niezbyt wilgotne, choć przy długotrwałej suszy lub wyjątkowo niskim poziomie wód gruntowych, część jej pędów może zamierać. Brzoza himalajska jest również bardzo odporna na niskie temperatury i rzadko przemarza. Niezbyt dobrze natomiast znosi zasolenie podłoża i duże zanieczyszczenie powietrza, wiec nie nadaje się do sadzenia w pobliżu ruchliwych ulic. Ze względu na wrażliwy system korzeniowy, brzoza nie lubi być przesadzana w starszym wieku (może się nie przyjąć), dlatego najlepiej kupować drzewka ok. 2-3 letnie, uprawiane bezpośrednio w pojemnikach i sadzić je od razu na miejsce stałe. Jeśli brzoza wymaga cięcia, zabieg należy wykonać latem, gdyż rośliny przycinane wczesną wiosną wydzielają duże ilości soków, co je osłabia i wydłuża okres gojenia się ran.

Brzoza pożyteczna – brzoza himalajska

Brzoza pożyteczna – brzoza himalajska

Rozmnażanie

Jednym ze sposobów rozmnażania brzozy himalajskiej jest wysiew nasion, które roślina zawiązuje bardzo licznie (wysiew zaraz po zbiorze lub po okresie stratyfikacji wczesną wiosną). Ponieważ jednak siewki kiełkują długo, nierównomiernie i raczej dość słabo, lepszą metodą pozyskania młodych egzemplarzy jest szczepienie lub okulizacja, wykorzystywane przede wszystkim przy rozmnażaniu odmian ozdobnych.

Zastosowanie

Brzoza pożyteczna to wyjątkowo oryginalna roślina, której walory ozdobne można podziwiać niemal o każdej porze roku (zimą szczególnie wyrazista jest piękna kora i pokrój drzewa, latem zielone, duże liście i kontrastowa barwa kory, jesienią natomiast złocistożółte liście i oczywiście śnieżnobiała kora). Stosunkowo szybki wzrost i duże rozmiary sprawiają, że najlepiej wygląda w dużych ogrodach lub parkach krajobrazowych, jednak jej karłowa, szczepiona odmiana o parasolowatej koronie może być też sadzona w niewielkich ogrodach przydomowych. Brzoza pożyteczna wspaniale prezentuje się jako soliter, ale równie pięknie wygląda w kompozycji na tle intensywnie zielonych gatunków roślin (np. dereni) lub w jednogatunkowych grupach. 

Drewno brzozy pożytecznej bywa wykorzystywane w budownictwie, a kora w przemyśle papierniczym i meblarskim (np. oklein, mebli).

Autor: Katarzyna Józefowicz

czytaj dalej...

0 komentarzy

Dodaj swój komentarz

Zobacz także

Kategorie