Figa pospolita (Ficus carica) jest jednym z kilkuset gatunków należących do rodzaju Ficus i jest bliską krewną uprawianych w mieszkaniach fikusów. Spośród wszystkich uprawianych fig, to właśnie figa pospolita najlepiej się nadaje do uprawy w naszych warunkach klimatycznych (chodzi tu głównie o mrozoodporność), a jej owoce nie wymagają zapylania. Z tego też względu poświęcam jej niniejszy tekst.

Figi mogą przybierać postać niewysokiego drzewa o luźnej koronie lub krzewu z licznymi odrostami korzeniowymi. Są dość długowieczne - mogą dożywać nawet 80-ciu lat.

Liście fig są duże, ciemnozielone, z wierzchu szorstkie, a od spodu omszone. Rośliny uprawiane w naszym klimacie tracą liście na zimę. W cieplejszym klimacie figi są jednak zimozielone.
Kwiaty na roślinie pojawiają się wiosną. Wyglądem przypominają małe, zielone owoce. Owoce te rosną przybierając w miarę dojrzewania barwę fioletową. To co zwykliśmy nazywać owocem figi, jest niczym innym jak właśnie rozwiniętą osią kwiatostanu, która rozszerza się i zwija do środka, tworząc kieszeń z wąskim ujściem na zewnątrz. Kwiaty "właściwe" wyrastają wewnątrz tej kieszeni tworząc z czasem twarde pesteczki, które możemy wyczuć podczas jedzenia.

Dojrzałość owocu można rozpoznać po tym, iż po jego zerwaniu wycieka z niego biały, lepki sok. Dojrzały owoc jest słodki i nieco mdławy. Niestety owoce źle się przechowują i źle znoszą transport, dlatego też w Polsce, gdzie uprawa fig nie jest rozpowszechniona, znamy je głównie w postaci suszonej. Suszone figi można przechowywać nawet do roku.
Warunki uprawy

Czy figi mogš zdobić nasze ogrody? Oczywiœcie, lecz mogš w nich przebywać tylko sezonowo. Największym problemem w uprawie figi jest jej wrażliwość na niskie temperatury. Dlatego też najlepiej abyś uprawiał ją w pojemniku lub doniczce, którą na zimę można przenieść do zimnego pomieszczenia, zabezpieczonego przed mrozem.

Figa uprawiana w doniczce najczęściej przybiera formę krzewu i wymaga częstego przycinania, gdyż rośnie zbyt szybko. Doniczka powinna mieć średnicę w granicach 30 do 38 cm. Roślinie zapewnij stanowisko słoneczne i ciężką glebę z dodatkiem gliny. Gleba powinna mieć odczyn zasadowy, co możesz uzyskać poprzez wymieszanie ziemi ogrodowej z kredą lub wapnem magnezowym. Podłoże nie powinno być zbyt wilgotne, dlatego też roślinę podlewaj umiarkowanie (kolejnego podlania dokonaj dopiero gdy wierzchnia warstwa gleby przeschnie).

Od maja do października konieczne jest nawożenie. Najlepiej zastosuj nawóz wieloskładnikowy dla roślin doniczkowych, podając kolejne dawki nawozu co około 3 tygodnie.

W okresie letnim figę możesz wystawić na balkon lub do ogrodu. Jednak jesienią, przed nadejściem pierwszych przymrozków koniecznie zabierz ją do pomieszczenia zabezpieczonego przed mrozem. Teraz roślina wejdzie w stan spoczynku. W okresie tym przestanie rosnąć i straci liście. Należy jej zapewnić pomieszczenie jasne i chłodne, nie nawozimy i nie podlewamy. W połowie lutego roślinę przenieś do pomieszczenia cieplejszego (temp. pokojowa), postaw przy dobrze oświetlonym oknie i zacznij regularnie podlewać. Gdy pojawią się pierwsze listki rozpocznij nawożenie.

Figi uprawiane w pojemnikach co dwa lata należy przesadzić, przycinając im przy tym nadmiernie wybujałe korzenie.
Całoroczna uprawa figi w ogrodzie

Jeżeli zdecydujesz się na uprawę w gruncie, zapewnij roślinie miejsce słoneczne i osłonięte od wiatru, np. przy południowej ścianie budynku. Na zimę będziesz musiał ją okryć, zabezpieczając dokładnie zarówno pędy jak i korzenie. Możesz użyć do tego mat słomianych i kory sosnowej.

Więcej na temat: ochrona roślin przed mrozem i wiatrem

Wiosną pędy przytnij w połowie długości. Gdyby się zdarzyło, że cała roślina zmarzła, wytnij wszystkie pędy. Gdy zaczniesz roślinę podlewać i nawozić, powinna odbić z odrostów korzeniowych.

Niestety u figi uprawianej w naszym klimacie w gruncie, owoce z reguły nie zdążą dojrzeć.
Zbiór i wykorzystanie owoców

Owoce zbieramy, gdy są zupełnie dojrzałe, zwisają w dół, są delikatne i mają lekko spękaną skórkę. Najsmaczniejsze są spożywane na surowo, ale możesz je również ususzyć. Nadają się także na kompoty, dżemy i syropy. Uważa się, iż sok z fig działa wzmacniająco na serce i naczynia wieńcowe. Figi gotowane w mleku uśmierzają kaszel i ból gardła. Nasiona mają działanie łagodnie przeczyszczające.
Problemy w uprawie

Figi uprawiane w pomieszczeniach mogą być atakowane przez przędziorki oraz mączliki. Szkodników możesz się pozbyć zmywając liście figi wodą zmieszaną z płynem do mycia naczyń.
Rozmnażanie

Dobrym sposobem rozmnażania figi są odkłady. W celu rozmnożenia przez odkłady w okresie wiosennym przygnij młode pędy figi do ziemi. Włóż dolne ich części do wyżłobionego rowka, a następnie rowek przysyp ziemią. Pęd się ukorzeni, jeżeli utrzymasz stalą wilgotność podłoża. Jesienią ukorzeniony pęd odetnij od rośliny matecznej i posadź w docelowym miejscu.

Figi można także rozmnażać przez sadzonki zdrewniałe z jednorocznych przyrostów. W tym celu jesienią, po opadnięciu liści, przytnij pędy na kilkuoczkowe sadzonki, a następnie włóż je do ziemi, przysypując całkowicie. Wiosną sadzonki można wyjąć i posadzić na miejsce docelowe.

Możesz też spróbować rozmnożenia figi przez jednoroczne sadzonki zielne. W tym przypadku w sierpniu lub we wrześniu utnij 10 do 20 cm kawałki ulistnionych pędów i umieść je w skrzynce z perlitem lub piaskiem, zapewniając im wysoką wilgotność powietrza i dużo ciepła.

C. Brickell, Wielka Encyklopedia Ogrodnictwa, Muza SA, Warszawa 1994, s. 399 - 400, oraz K. Goller, Figa, Działkowiec, nr 1/2004, s. 32 - 33.